TÜVs (viết tắt của tiếng Đức: Technischer Überwachungsverein, Hiệp hội Kiểm tra kỹ thuật) là các công ty dịch vụ độc lập, hoạt động trên phạm vi quốc tế từ Đức và Áo nhằm kiểm tra, thanh tra và chứng nhận các hệ thống kỹ thuật, cơ sở vật chất trong đó có thang máy để giảm thiểu nguy cơ tiềm ẩn và ngăn ngừa thiệt hại.

Thang máy là một trong những phương tiện vận chuyển hành khách an toàn nhất. Cho đến nay, các chức năng liên quan đến an toàn của chúng hầu hết đã được thực hiện bởi các bộ phận cơ điện. Ví dụ, hầu hết các thang máy đều có hệ thống học hành trình (bao gồm phần cứng và phần mềm) và bộ điều tốc riêng biệt ngoài các tiếp điểm tầng, công tắc giới hạn và công tắc chuyển sang chế độ kiểm tra. Các thành phần điện tử cho đến nay chỉ được trang bị các chức năng an toàn trong những trường hợp cá biệt.

Hệ thống điện tử có thể lập trình được liên quan đến an toàn thang máy, thang cuốn (PESSRA – Programmable Electronic System in Safety Related Applications) bao gồm các chức năng này và có thể thay thế các bộ phận cơ khí mà thông thường cần bảo dưỡng nhiều và dễ bị lão hóa.

Các hệ thống được hỗ trợ bởi phần mềm đem đến mức độ an toàn cao hơn, vì chúng phản ứng linh hoạt với các tình huống nguy hiểm. Ít thiết bị hơn có nghĩa là chi phí thay thế thiết bị và bảo trì thấp hơn cũng như rút ngắn thời gian thang ngừng hoạt động do kiểm tra hoặc sửa chữa. Rủi ro xảy ra do các lỗi ngẫu nhiên, ví dụ như do vật liệu bị giảm độ bền mỏi.

Giám sát từ xa và bảo trì dự đoán

Nỗ lực bảo trì cũng giảm xuống nhờ PESSRA mở ra các cơ hội mới để giám sát thang máy từ xa và các dịch vụ từ xa. Hoạt động của thang có thể được giám sát thông qua IoT (Internet of Things) và phát hiện các dấu hiệu bất thường ngay lập tức. Đây chính là cơ sở để bảo trì dự đoán hay các biện pháp bảo trì và sửa chữa có thể được lên kế hoạch lâu dài. Từ đây, người ta có thể lên ngân sách cho việc bảo trì thang tốt hơn sau khi xét đến mức độ rủi ro cho các thiết bị và hệ thống phụ của thang máy.

Phần mềm không bị ảnh hưởng bởi các lỗi ngẫu nhiên, ví dụ như lỗi công tắc an toàn vô tình bị nhân viên kỹ thuật câu tắt. Phần mềm không thể lão hóa đi, hư hỏng đi hoặc hao mòn.

Dự đoán lỗi thang máy ngay cả khi chưa xảy ra lỗi

Tuy nhiên, việc ứng dụng thiết bị PESSRA cũng dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn là thiết bị bị tin tặc tấn công. Do đó, trong vòng đời của chức năng an toàn cũng cần tích hợp an ninh mạng. Điều này dẫn đến các yêu cầu mới đối với các công ty vận hành và bảo trì: họ phải đảm bảo cho chủ sở hữu quyền truy cập vật lý vào bộ điều khiển thang máy. Đồng thời, các công ty cũng cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật phần mềm liên quan đến an toàn.

Giải pháp thiết kế riêng cho Tháp Eiffel

Do thường được thiết kế riêng, thang máy nghiêng thường được chọn đặt ở những công trình tiên phong về kỹ thuật và mang tính đột phá. Các nhà phát triển thường mạnh dạn chi ngân sách cao để khám phá các giải pháp kỹ thuật mới.

Đây cũng là trường hợp của thang máy nghiêng của tháp Eiffel ở Paris. Trong quá trình đổi mới toàn diện trong những năm gần đây, các bộ phận an toàn quan trọng của thang máy này cũng được thay thế. Stéphane Roussin, giám đốc dự án tại Eiffel, giải thích: “Việc cải tạo sẽ cải thiện điều kiện đón tiếp khách cũng như hiệu quả công việc của nhân viên công ty vận hành thang máy cho tháp.”

Cabin của thang nghiêng ở tháp Eiffel được cải tạo toàn bộ, bao gồm cả hệ thống điều khiển tích hợp thiết bị an toàn quan trọng PESSRA – Nguồn ảnh: © Anna Efetova

TÜV đã được đưa vào phê duyệt với các thiết bị thay thế, trong đó có tính năng đặc biệt của PESSRA. Tuy nhiên, TÜVs cũng sẽ cần phát triển các quy trình thử nghiệm đáng tin cậy để kiểm định PESSRA có hoạt động ổn định hay không. Các công ty vận hành trên toàn thế giới sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển của thang máy ở tháp Eiffel. Giống như các giải pháp đặc biệt khác, nó cũng đóng vai trò là prototype cho các chức năng an toàn hiện đại.

Hiện tại, tính năng PESSRA cũng đã xuất hiện ở thị trường thang máy, thang cuốn Việt Nam. Điển hình là dòng thang cuốn GamaLift ở Tòa nhà trung tâm Bệnh viện Quân y 103. Nhờ những ưu điểm nổi trội, phù hợp với xu thế chuyển đổi số và IoT, PESSRA dự kiến sẽ còn được áp dụng rộng rãi.