Bảo vệ, bảo mẫu, sửa chữa điện nước, điện lạnh, bảo trì thang máy, thợ xây, sửa xe,… đây là nhóm công việc mà nhiều người vẫn có thói quen thuê qua đơn vị môi giới, nhờ người quen giới thiệu, tìm kiếm qua các kênh trên mạng hay “tiện đâu sửa đó”. Do đó, đây cũng là nhóm người lao động tự do phổ biến.

Tuy nhiên, những tin tức về các tai nạn, sự cố, tệ nạn diễn ra thường xuyên cũng liên quan tới nhóm người lao động này là phổ biến. Nguyên nhân xuất phát từ việc nhân sự thiếu chuyên nghiệp bởi không được đào tạo bài bản; thiếu kiến thức, kỹ năng chuyên môn; thiếu quy trình làm việc chuyên nghiệp; nhận thức về đạo đức, pháp luật không đầy đủ,…

Do đó, khi sử dụng nhân sự thiếu chuyên nghiệp, khách hàng đối mặt với các rủi ro như:

1. Nhân sự không được đào tạo, thiếu kiến thức, kỹ năng

Nếu bạn cần chữa bệnh, bạn có thể tìm đến viện công, viện tư hoặc các phòng khám tư nhân. Tuy có sự khác biệt về hệ thống thiết bị khám chữa, các dịch vụ, thái độ phục vụ,… nhưng chắc chắn các đơn vị này đều cần đáp ứng các điều kiện để mở phòng khám, bệnh viện theo quy định của pháp luật.

Các điều kiện này bao gồm: quy mô phòng khám, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhân lực (Điều 23 và Điều 25 Nghị định 109/2016/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Khoản 7 Điều 11 Nghị định 155/2018/NĐ-CP). Và các cơ sở khám chữa bệnh này hoạt động dưới sự giám sát, quản lý của cơ quan nhà nước.

Còn nếu bạn tìm đến một thầy lang “nổi tiếng”, không có gì có thể đảm bảo.

Không phải toàn bộ nhưng phần đông những người lao động tự do khó đảm bảo về năng lực chuyên môn. Đặc biệt với những nhóm ngành nghề chưa có tính bắt buộc về chứng chỉ hành nghề.

Do đó, khi thuê người lao động tự do không đảm bảo về năng lực chuyên môn, khách hàng có gặp các vấn đề:

– Không được đào tạo bài bản đầy đủ dẫn đến thiếu kiến thức chuyên môn trong công việc, có thể dẫn đến “chữa lợn lành thành lợn què”, làm hư hỏng thiết bị đang sửa chữa, thậm chí hư hỏng lây các thiết bị khác như hệ thống điện, cháy nổ,…

– Phán “bệnh” lung tung nhằm trục lợi từ việc thay thế linh kiện, thiết bị hay đánh tráo các linh kiện, thiết bị chất lượng thành các sản phẩm không đảm bảo. Tình trạng này xảy ra phổ biến với những trường hợp thợ sửa chữa máy móc và thiết bị điện tử như xe máy, ô tô, quạt, TV,…

– Thiếu kiến thức, kỹ năng và quy trình làm việc dẫn đến tự gây mất an toàn cho bản thân và cả khách hàng, tài sản doanh nghiệp: tai nạn, gây cháy nổ,…

Với nhiều ngành nghề kỹ thuật không yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ kỹ năng nghề nhưng bắt buộc phải có chứng chỉ an toàn lao động. Điều kiện này giúp đảm bảo người lao động có hiểu biết và tuân thủ các nguyên tắc, quy định về an toàn để đảm bảo an toàn cho bản thân và tránh xảy ra các sự cố.

Tuy nhiên, với nhóm lao động tự do và các giao dịch thuê tự phát giữa khách hàng và người lao động, các điều kiện này thường ít được hỏi đến và đáp ứng được. Việc này dẫn đến nguy cơ tự gây nguy hiểm cho bản thân (với các công việc cần leo trèo, sử dụng thiết bị cưa cắt hay nguy cơ về cháy nổ,…) và gây nguy hiểm cho cả khách hàng.

Những lao động tự do với các thiết bị bảo hộ và công cụ làm việc thô sơ mang nhiều nguy cơ về mất an toàn lao động hơn nhân sự từ các công ty cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp

– Không có tính cam kết chất lượng hay bảo hành dịch vụ. Điều này tương tự như khi bạn thuê một người gia sư đến dạy cho con mình mà người đó không có bằng cấp sư phạm, bạn thấy con mình có thành tích tiến bộ thì bạn tiếp tục thuê, ngược lại thì dừng và tìm người khác. Không có gì cam kết về chất lượng dịch vụ.

2. Người có mưu đồ xấu nên “giá nào cũng nhận”

Nhiều người khách hàng tìm kiếm người làm qua các hội nhóm, trang web trên mạng. Tại đây, mọi mức giá đều có thể bắt gặp mà chỉ có những lời cam kết chất lượng “đầu môi”.

Chưa tính đến năng lực chuyên môn, nhiều thợ nhận giá bất chấp nhằm lấy được phần tiền tạm ứng ban đầu rồi biến mất tăm hoặc làm qua loa. Thậm chí, những kẻ gian với mưu đồ xấu cũng chớp cơ hội này để xâm nhập nhà riêng của khách hàng với âm mưu trộm cắp tài sản, cài máy nghe lén/camera ẩn hay thậm chí là bắt cóc tống tiền, giết người cướp của.

Sự việc bảo mẫu bắt cóc đòi tống tiền 1,5 tỷ nhẫn tâm ra tay sát hại bé gái 2 tuổi đã làm rúng động dư luận tháng 9/2023

Để một người lạ vào nhà làm việc dù có người giám sát cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn. Đặc biệt là những công việc này thường diễn ra vào thời điểm người nhà đi vắng, chủ yếu tiếp xúc với người già, trẻ nhỏ, người giúp việc, các rủi ro và nguy hiểm càng tăng cao hơn.

3. Giao dịch không có hợp đồng, pháp nhân để truy cứu trách nhiệm

Thuê lao động tự do thường chỉ là giao dịch miệng, dù có ký hợp đồng, cam kết làm việc thì cũng không có tính pháp nhân.

Những người lao động tự do không đảm bảo về năng lực chuyên môn, thông tin cá nhân không rõ ràng, không có các cam kết về chất lượng dịch vụ, tác phong, đạo đức… đã dần khiến khách hàng mất niềm tin hoặc gia tăng lo lắng khi sử dụng dịch vụ.

Trong tình huống xảy ra các sự cố làm hư hỏng tài sản của khách hàng, gây ra tai nạn lao động hay thậm chí là thực hiện các hành vi trái pháp luật như trộm cướp mà người lao động bỏ trốn hoặc không có năng lực đền bù thiệt hại thì người chịu thiệt hoàn toàn là khách hàng.

Trong khi đó, khi sử dụng dịch vụ từ một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, ngoài các lợi ích về quản lý, kiểm soát nhân sự thì khách hàng còn có một chỗ để “túm tóc” khi có những tình huống phát sinh ngoài ý muốn.

Do vậy, đừng vì chữ “tiện” mà quên đi những hậu quả khôn lường có thể xảy ra sau đó.