TCTM – Được giới thiệu là thang máy thủy lực balo có kết cấu giếng thang hở, không tuân theo quy chuẩn hiện hành nhưng vẫn được người bán nghiễm nhiên quảng cáo rầm rộ trên các nền tảng mạng xã hội.
Những năm gần đây, xu hướng cải tạo nhà và lắp đặt thang máy đang phát triển mạnh mẽ tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM… Khi quỹ đất đô thị ngày càng khan hiếm, nhu cầu xây dựng và lắp đặt thang máy cho nhà cao tầng ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều hộ dân sẵn sàng chi hàng trăm, thậm chí cả tỷ đồng để tận hưởng tiện ích này, phục vụ nhu cầu đi lại hàng ngày.
Đáng chú ý, thời gian gần đây trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook… xuất hiện ngày càng nhiều video quảng cáo liên quan tới các công trình nhà ở được lắp đặt thang máy có kết cấu giếng thang hở, không được bao che đúng theo quy chuẩn, tiềm ẩn nhiều rủi ro nguy hiểm được giới thiệu là thang máy thủy lực balo.
Thang máy với giếng thang hở được lắp đặt tại vị trí cầu thang bộ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn nghiêm trọng, đặc biệt là nguy cơ chân tay hoặc thân thể bị cắt, nghiền, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Video quảng cáo thang máy thủy lực balo cũng cho thấy cửa cabin thang có thể dễ dàng mở khi đang hoạt động chỉ bằng một cái chạm nhẹ. (Nguồn: Tiktok Joyce Huyền Anh)
Ở một video quảng cáo thang máy balo khác, cửa thang máy chưa đóng kín nhưng cabin thang vẫn di chuyển và thậm chí có thể mở cửa cabin thang trong khi thang đang hoạt động. (Nguồn: Tiktok Joyce Huyền Anh)
Vấn đề này đã được nêu rõ trong Điều 5.5.1.1 của chỉ thị EN 81 – 80 về Tiêu chuẩn An toàn cho Thang máy đã nêu rõ những rủi ro khi giếng thang không kín.
Cụ thể: Trong trường hợp giếng thang không kín, vật thể, chân tay hoặc thân thể qua giếng thang có thể dẫn đến tai nạn chân tay hoặc thân thể bị cắt, nghiền, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Do đó, để giảm thiểu rủi ro, thang máy lắp ở giữa thang bộ thì giếng thang cần phải kín, làm bằng các vật liệu như inox, kính chịu lực… và đảm bảo không thể đưa vật thể, tay chân vào trong giếng thang gây nguy hiểm đến tính mạng.
Theo hình ảnh từ các video quảng cáo, thang máy được lắp đặt với kết cấu giếng thang hở, không có vách ngăn bao quanh theo quy định. Tại các điểm dừng tầng chỉ là những thanh chắn cao khoảng 1m.
Loại thang máy thủy lực balo được quảng cáo rầm rộ trên nền tảng Tiktok
Kết cấu giếng thang cũng được quy định rõ tại khoản 2.1.4.5 của QCVN 02:2019/BLĐTBXH yêu cầu về an toàn lao động đối với thang máy. Cụ thể, đối với giếng thang bao che hoàn toàn phải được bao che hoàn toàn bằng cách vách, sàn, trần và cửa kín. Chỉ cho phép các lỗ trống sau:
1. Lỗ trống dành cho các cửa tầng;
2. Lỗ trống dành cho cửa ra vào và thoát hiểm cho giếng thang và cửa dành cho kiểm tra;
3. Lỗ thoát khí và khói trong trường hợp hỏa hoạn;
4. Lỗ thông gió;
5. Các lỗ trống cần thiết cho các chức năng của thang máy nằm giữa giếng thang và buồng máy hoặc buồng puli.
Đối với giếng thang bao che một phần, khoản 2.1.4.6 của QCVN 02:2019/BLĐTBXH yêu cầu về an toàn lao động đối với thang máy quy định rõ:
Chiều cao phần bao che tại những vị trí có thể dễ dàng tiếp cận phải đủ để tránh nguy hiểm từ những bộ phận chuyển động của thang máy và làm ảnh hưởng đến hoạt động an toàn của thang máy thông qua việc chạm vào các bộ phận của thang máy trong giếng thang một cách trực tiếp hay qua các đồ vật cầm tay.
Bên cạnh đó, chiều cao của vách che phải đảm bảo các yêu cầu sau:
1. Tối thiểu 3,50 m ở phía cửa tầng;
2. Tối thiểu 2,50 m ở các phía khác và ở khoảng cách tối thiểu 0,50 m theo phương ngang đến các bộ phận chuyển động của thang máy.
Nếu khoảng cách đến các bộ phận chuyển động vượt quá 0,50 m thì giá trị 2,50 m có thể được giảm từ từ xuống còn độ cao tối thiểu 1,10 m với khoảng cách 2,0 m.
Các thông số kích thước trong trường hợp giếng thang bao che một phần theo TCVN 6396-20:2017 về Yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt thang máy – thang máy chở người và thang máy chở hàng
Theo quảng cáo của người bán hàng, thang máy được lắp cảm biến va chạm dưới gầm cabin khi có vật thể chạm vào gầm cabin thì lập tức thang máy sẽ dừng lại. Dù vậy, điều này vẫn vô cùng nguy hiểm trong trường hợp cảm biến va chạm bị lỗi không hoạt động có thể dẫn đến những tai nạn nghiêm trọng như cắt, nghiền chân tay hoặc cơ thể.
Như vậy, có thể thấy, loại thang máy đang được quảng bá rầm rộ như trên đang được lắp đặt không tuân thủ theo QCVN 02:2019 của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về yêu cầu về an toàn lao động đối với thang máy. Điều này dẫn tới những câu hỏi lớn liên quan tới vấn đề liệu thang máy đã được hợp quy và công bố hợp quy hay chưa? Và sau khi lắp đặt hoàn thiện thì thang máy có thể kiểm định trước khi đưa vào sử dụng hay không?
Để giải đáp những thắc mắc trên, Tạp chí Thang máy đã liên hệ trực tiếp với người bán hàng và được thông tin rằng với thang máy này thì tất cả trên thị trường đều không thể kiểm định vì không có bao vây kính giếng thang. Dù vậy, khi được hỏi nếu không kiểm định mà vẫn sử dụng thì có sao không thì người bán khẳng định vẫn sử dụng bình thường.
Theo tìm hiểu, các sản phẩm này đang được chào bán với mức giá vô cùng “cạnh tranh”, chỉ 210 triệu cho 2 điểm dừng, 260 triệu cho 3 điểm dừng, 290 triệu cho 4 điểm dừng, 320 triệu cho 5 điểm dừng,… Thậm chí, trong trường hợp gia chủ muốn làm thang máy cabin lửng (vách cabin cao 1 nửa) sẽ giảm 10 triệu. Người bán cũng lưu ý, loại cabin lửng ít công ty lắp vì thiếu an toàn nhưng khi được hỏi lắp cho gia đình thì người bán vẫn trả lời “công ty chuyên lắp cho gia đình”.
Có thể thấy, dù thừa nhận loại cabin này thiếu an toàn, người bán vẫn sẵn sàng “phục vụ” nếu khách hàng có nhu cầu.
Theo catalog giới thiệu sản phẩm do nhân viên bán hàng cung cấp, công ty này còn lắp đặt các lựa chọn tối giản khác như thang máy cabin lửng và cabin chữ L (hệ bàn nâng chữ L, tức không có vách bao che cabin)
Việc lắp đặt thang máy không đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn không những có thể đẫn đến những hậu quả nghiêm trọng liên quan tới sức khỏe, tính mạng người sử dụng mà còn đưa tới những vấn đề pháp lý không đáng có.
Theo quy định tại khoản 3.3 của QCVN 02:2019/BLĐTBXH yêu cầu về an toàn lao động đối với thang máy: Thang máy trước khi đưa vào sử dụng phải được kiểm định lần đầu, kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng, hoặc kiểm định bất thường (khi thay đổi thiết kế hoặc sửa chữa lớn) theo quy trình kiểm định do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành đạt yêu cầu và được gắn tem kiểm định tại cabin của thang máy.
Đồng thời, việc kiểm định kỹ thuật an toàn thang máy phải do tổ chức kiểm định kỹ thuật an toàn lao động được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định.
Trong trường hợp chủ đầu tư, tổ chức hay cá nhân sử dụng không tiến hành kiểm định theo quy định thì có thể bị phạt tối đa lên đến 75 triệu đồng. Cụ thể, mức xử phạt đối với hành vi không kiểm định thang máy trước khi đưa vào sử dụng hoặc không kiểm định định kỳ thang máy trong quá trình sử dụng được quy định tại khoản 4 Điều 24 Nghị định 12/2022/NĐ-CP ngày 17 tháng 01 năm 2022 của Chính Phủ như sau:
– Phạt từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 đến 03 máy, thiết bị, vật tư;
– Phạt từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 04 đến 10 máy, thiết bị, vật tư;
– Phạt từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 đến 20 máy, thiết bị, vật tư;
– Phạt 75.000.000 đồng đối với vi phạm từ 21 máy, thiết bị, vật tư trở lên.
Ngoài ra, tại khoản 5 Điều 24 Nghị định 12/2022/NĐ-CP ngày 17 tháng 01 năm 2022 của Chính Phủ cũng quy định rõ: Phạt từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với hành vi tiếp tục sử dụng máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động đã thực hiện kiểm định nhưng kết quả kiểm định không đạt yêu cầu.
Để bảo vệ an toàn cho người sử dụng và tránh những hậu quả đáng tiếc, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về an toàn thang máy. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức, tìm hiểu kỹ về các quy định, tiêu chuẩn an toàn hiện hành trước khi quyết định lắp đặt và sử dụng thang máy.
Hãy ưu tiên lựa chọn các sản phẩm thang máy có đầy đủ giấy tờ hợp quy, chứng nhận chất lượng, được lắp đặt bởi đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp và đảm bảo được kiểm định an toàn trước khi đưa vào sử dụng.
