TCTM – Trung Quốc là quốc gia sản xuất lớn nhất thế giới và đang sản xuất lớn hơn nhiều so với mức tiêu thụ của người dân trong nước. Thặng dư hàng hóa của Trung Quốc hiện ở mức gần 1.000 tỷ USD, đồng nghĩa nước này đang xuất khẩu hàng sang các quốc gia khác trên thế giới nhiều hơn nhập khẩu.
Mức độ leo thang trong cuộc chiến thuế giữa Mỹ với Trung Quốc khiến cả thế giới choáng váng. Chỉ trong một tuần, thuế quan của Mỹ đối với hàng nhập khẩu Trung Quốc đã tăng từ 54% lên 104%, sau đó là 125% và hiện là 145% (*theo CNBC dẫn lời quan chức nhà trắng). Đáp lại, Trung Quốc cũng tăng thêm thuế với tất cả hàng nhập khẩu từ Mỹ lên 84%, và tới ngày 11/4 con số này là 125%.
*Theo Đài CNBC (Mỹ), mức thuế 125% được áp dụng ngoài mức thuế 20% liên quan đến chất gây nghiện fentanyl mà ông Trump đã áp dụng trước đó đối với Trung Quốc. Nguyên nhân là do nước này không đạt nhiều tiến triển trong ngăn chặn hoạt động buôn fentanyl vào Mỹ.
Tổng giá trị giao dịch thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đạt 585 tỷ USD vào năm 2024, theo BBC. Mỹ nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc với giá trị 440 tỷ USD, trong khi Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ 145 tỷ USD, tạo ra thâm hụt thương mại giữa Washington và Bắc Kinh là 295 tỷ USD vào năm 2024. Đây là mức thâm hụt thương mại đáng kể, tương đương 1% kinh tế Mỹ.
Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Trump đã áp dụng các mức thuế nhập khẩu đáng kể đối với hàng hóa Trung Quốc. Mức thuế này tiếp tục được duy trì và bổ sung bởi cựu tổng thống Joe Biden.
Tác động lan tỏa của một cuộc chiến thương mại toàn diện giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ gây ảnh hưởng trên toàn cầu và hầu hết các nhà kinh tế đánh giá tác động sẽ rất tiêu cực.
Các rào cản thương mại đã làm giảm tỷ lệ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ, từ 21% năm 2016 xuống còn 13% vào năm 2024. Do đó, sự phụ thuộc thương mại vào Trung Quốc của Mỹ đã giảm trong thập niên vừa qua.
Tuy vậy, các nhà phân tích chỉ ra rằng, một số mặt hàng Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đã được chuyển hướng qua một số quốc gia Đông Nam Á. Ví dụ, năm 2018 chính quyền của Tổng thống Trump áp thuế 30% đối với các tấm pin nhập khẩu từ Trung Quốc.
Song, tới năm 2023, Bộ Thương mại Mỹ đã đưa ra bằng chứng cáo buộc các nhà sản xuất tấm pin mặt trời của Trung Quốc đã chuyển hoạt động lắp ráp của họ sang Malaysia, Thái Lan, Campuchia trước khi gửi những sản phẩm hoàn thiện của họ sang Mỹ. Các nhà phân tích cho hay, về cơ bản đó là một hình thức trốn thuế.
Đậu nành là mặt hàng mà Mỹ xuất khẩu vào Trung Quốc nhiều nhất, với kim ngạch đạt gần 13 tỷ USD trong năm 2024 và chủ yếu để phục vụ cho mục đích chăn nuôi gia súc. Mỹ cũng xuất khẩu dược phẩm và dầu mỏ sang Trung Quốc.
Ngược lại, Trung Quốc xuất sang Mỹ một lượng lớn đồ điện tử, máy tính và đồ chơi. Bắc Kinh cũng đưa tới Mỹ một lượng lớn pin để dùng cho xe điện. Mặt hàng Mỹ nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc là điện thoại thông minh, chiếm khoảng 9%. Lượng lớn điện thoại thông minh được sản xuất tại Trung Quốc mang thương hiệu của Apple, một công ty đa quốc gia có trụ sở tại Mỹ.
Ô tô Volvo đang chờ xuất khẩu tại cảng Dương Tử, thành phố Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, miền Đông Trung Quốc, ngày 9/4/2025.
Tất cả các mặt hàng Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ đã trở nên đắt đỏ hơn do mức thuế 20% ông Trump triển khai trước đó. Với mức thuế nhập khẩu mới nhất, lên tới 145% do chính quyền Trump áp đặt với tất cả hàng hóa xuất xứ Trung Quốc, tác động có thể lớn hơn rất nhiều. Hàng Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc cũng tăng giá do thuế trả đũa của Bắc Kinh, gây tổn hại cho người tiêu dùng Trung Quốc theo cách tương tự.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, động thái áp thuế lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc của Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây “về cơ bản sẽ khiến quốc gia tỷ dân chấm dứt hầu hết hoạt động thương mại với Washington”.
Dựa trên số liệu thống kê của Hải quan Trung Quốc, trong năm 2024, Trung Quốc đã xuất khẩu 115.287 chiếc thang máy, thang cuốn và băng tải chở người, với kim ngạch đạt 16,903 tỷ nhân dân tệ (gần 60.000 tỷ đồng). Đồng thời, quốc gia này cũng nhập khẩu 504 chiếc thang máy từ các quốc gia trên thế giới.
Trả lời Tạp chí Thang máy, ông Zhang LeXiang, Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Trung Quốc cho rằng, những chính sách thuế quan gần đây của Mỹ dưới thời Trump có thể tác động tới nền kinh tế chung, dù vậy xét về giao thương ngành thang máy giữa Mỹ – Trung Quốc thì hầu như không có ảnh hưởng lớn.
Trong tổng số hơn 100.000 thang máy, thang cuốn và băng tải chở người được xuất khẩu hàng năm, số lượng nhập khẩu của Mỹ chỉ chiếm một phần nhỏ, trong năm 2024 là hơn 2.800 và trong năm 2023 là gần 2.400 đơn vị. Các thị trường xuất khẩu thang máy chính của Trung Quốc là Nga, Kazakhstan, Hàn Quốc, UAE, Ả Rập Xê Út và các nước khác.
Theo ông Zhang, thang máy lưu hành tại Mỹ tuân thủ theo tiêu chuẩn riêng là Tiêu chuẩn AMSE do Hiệp hội Kỹ sư Cơ khí Mỹ ban hành, trong khi đó phần lớn các quốc gia trên thế giới tuân thủ dựa trên Tiêu chuẩn EN. Những doanh nghiệp thang máy nắm giữ thị phần ngành thang máy tại Mỹ là các doanh nghiệp Mỹ như Otis hoặc các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài như TKE, KONE và Schindler.
Ông Zhang Lexiang – Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Trung Quốc
“Trên thực tế, ngành công nghiệp thang máy của chúng tôi không cảm thấy bất kỳ tác động đáng kể nào từ thuế quan của Mỹ. Chi phí sản xuất thang máy tại Mỹ cao gấp mười lần so với Trung Quốc. Ngay cả khi áp dụng thuế quan cao hơn, chúng cũng không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thang máy Trung Quốc”, ông Zhang Lexiang khẳng định.
Dù vậy, Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Trung Quốc cũng bày tỏ lo ngại vấn đề các công ty thang máy đa quốc gia đang đặt nhà máy sản xuất tại Trung Quốc có thể cân nhắc dịch chuyển sang các quốc gia có mức thuế ưu đãi tốt hơn với Mỹ trong thời gian sắp tới.
Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Mỹ và Trung Quốc chiếm tổng cộng 43% nền kinh tế toàn cầu trong năm nay. Nếu cuộc chiến thương mại toàn diện giữa hai nước xảy ra, tốc độ tăng trưởng của cả 2 sẽ chậm lại hoặc thậm chí đẩy họ vào suy thoái. Điều đó có thể gây hại cho các nền kinh tế khác dưới hình thức tăng trưởng toàn cầu chậm lại. Trong số những hậu quả tiềm ẩn khác có cả nguy cơ đầu tư toàn cầu bị ảnh hưởng.
