Tôi đến Trung tâm Chiếu phim Quốc gia vào một ngày cuối tuần, tòa nhà 3 tầng đông đúc những bạn trẻ đến xem phim, vui chơi và cả ăn uống. Trong không khí “săn” vé xem phim với những từ khóa “Mai”, “Đào” chộn rộn, từng hàng dài người đứng xếp hàng.

Ngồi tạm tại góc bàn ngay tầng 1 để chờ bạn, một bác gái lớn tuổi kéo chiếc ghế ngay gần cửa để ngồi. Một lát sau, bác đứng lên, đẩy ghế lại vị trí cũ rồi chậm rãi đi ra cửa. Bác dừng lại trước khi bước xuống bậc thang đầu tiên, một người phụ nữ trẻ hơn vừa dựng xe máy và bước lại phía bác, dìu bác bước xuống. Chỉ 3 bậc thang nhưng lại rất thách thức đôi chân đau.

Người cao tuổi khó khăn di chuyển qua các bậc thang

Điều này khiến tôi tò mò, liền đi về phía quầy bán bỏng nước và hỏi nhân viên tòa nhà có thang máy hay thang cuốn không, cậu thanh niên lắc đầu và trả lời rằng tòa nhà chỉ có cầu thang bộ. Tôi tự giả định và hỏi cậu rằng bạn tôi đi xe lăn thì liệu có lối nào để đi vào không, cậu tiếp tục lắc đầu, em cũng không biết, lối đi lên chính và lối thoát hiểm của tòa nhà đều là cầu thang bộ.

Tòa nhà Trung tâm Chiếu phim Quốc gia có 3 tầng lầu, ngoài khu vực bán vé và trưng bày tại tầng 1, các phòng chiếu phim đều nằm tại tầng 2 và tầng 3. Điều đó có nghĩa là bác gái chỉ bước 3 bậc thang cũng khó khăn kia còn phải leo dãy cầu thang bộ vài chục bậc để có thể xem một bộ phim.

Trong bài báo “Người khuyết tật vẫn khó tiếp cận công trình công cộng” trên Báo điện tử VOV đăng tải ngày 18/4/2021, một người phụ nữ khuyết tật sử dụng xe lăn đi xem phim cùng con trai, khi mua vé cô nhận ánh nhìn ái ngại của nhân viên bán vé vì không biết chiếc xe lăn của cô sẽ vào rạp bằng cách nào và có vào được cũng khó tìm được vị trí ngồi bởi lối đi là bậc thang. Sau khi trao đổi, nhân viên đã hỗ trợ cô bằng cách để cô đi qua lối thoát hiểm.

Lối đi tại các phòng chiếu phim đều là dạng cầu thang bộ, chưa có hỗ trợ tiếp cận cho người già, người dùng xe lăn

“Việc nâng cao khả năng tiếp cận để đảm bảo được cuộc sống độc lập cho người khuyết tật… bao gồm các cơ hội thưởng thức và tham gia vào các hoạt động văn hóa, thể thao và giải trí” là một trong 3 trụ cột chính được nêu rõ trong “Kế hoạch tổng thể về lồng ghép các quyền của người khuyết tật ASEAN” (từ năm 2018). Ba trụ cột đó là: An ninh – chính trị; Kinh tế và Văn hóa.

Trong 16 quy chuẩn Bộ Xây dựng đã ban hành thì có quy chuẩn số 10, ban hành năm 2014 chính là Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng công trình đảm bảo người khuyết tật tiếp cận sử dụng (QCVN 10:2014/BXD). Đây là hành động của Chính phủ Việt Nam thực hiện Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền của người khuyết tật mà Việt Nam là nước thứ 158 trên thế giới phê chuẩn vào năm 2014.

Thế nhưng trong cơn sốt của những bộ phim đang thu hút sự quan tâm của xã hội những ngày qua, thì người khuyết tật vẫn không có cơ hội được tiếp cận đến một công trình dù họ được xem là đối tượng ưu tiên.

Biển thông báo về chính sách giảm giá vé tại khu vực bán vé, quầy thông tin của Trung tâm Chiếu phim Quốc gia có các thông tin giảm giá vé với các đối tượng khác nhau, trong đó: người cao tuổi từ đủ 60 tuổi trở lên được giảm 20%, người khuyết tật nặng giảm 50%, người khuyết tật đặc biệt nặng giảm 100%.

Một “ưu đãi” lớn nhưng không biết có bao nhiêu người trong ba nhóm đối tượng này có thể tiếp cận công trình này để sử dụng ưu đãi dành riêng cho mình.

Biển thông báo về chính sách giảm giá vé tại khu vực bán vé, quầy thông tin của Trung tâm Chiếu phim Quốc gia

Không chỉ Trung tâm Chiếu phim Quốc gia, nhiều cụm rạp chiếu phim tư nhân khác thường nằm trong các khu trung tâm mua sắm sầm uất có hệ thống thang máy, thang cuốn giúp người gặp khó khăn trong đi lại có thể dễ dàng di chuyển. Tuy nhiên, lối đi tại phòng chiếu vẫn là cầu thang bộ, những người già vẫn phải tập tễnh khó nhọc cần người dìu bước từng bậc cầu thang và những người sử dụng xe lăn sẽ lại được “giúp đỡ” bằng cách đi qua lối thoát hiểm?

Đã 10 năm kể từ khi các quy định hướng đến quyền của người khuyết tật được ban hành, Luật Xây dựng 2014 vẫn chưa được thực hiện rộng rãi.

Hồ Gươm Plaza (Hà Đông, Hà Nội) hay còn được gọi là ‘khu liên hợp căn hộ” cho đến nay vẫn chưa có lối đi tiếp cận dành cho người đi xe lăn

Ngày 1/3 – Ngày Quốc tế Xe lăn (International Wheelchair Day) sắp đến, liệu những người sử dụng xe lăn đã có thể đường hoàng và dễ dàng đến một rạp chiếu phim xem một bộ phim trên màn ảnh rộng? Và trong cuộc chạy đua “chuẩn bị tương lai cho một xã hội già” dự kiến gần 20 triệu người cao tuổi vào năm 2049, chúng ta trang bị được những gì?