Nội dung trên là một phần trong bài tham luận của Hiệp hội Thang máy Trung Quốc (CEA) do ông Huang Xinyu – Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tiêu chuẩn hóa CEA trình bày tại buổi hội thảo chuyên ngành diễn ra ngày 6/12 vừa qua, nằm trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Thang máy – Vietnam Elevator Expo 2024.

Ông Huang Xinyu – Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tiêu chuẩn hóa CEA

Theo ông Huang Xinyu, việc phân loại thang cuốn không chỉ giúp tối ưu hóa thiết kế và vận hành của thang cuốn mà còn nâng cao an toàn cho người sử dụng. Tại thị trường Trung Quốc, thang cuốn hoạt động ở các công trình khác nhau thì sẽ có điều kiện tải trọng khác nhau và được phân loại như sau:

1. Thang cuốn cho ga tàu điện ngầm (Metro): Hoạt động liên tục 7 ngày/tuần, 20 giờ/ngày, hoạt động ở mức 60% tải trọng định mức. Điều này cho thấy thang cuốn hoạt động ở ga tàu điện ngầm thường xuyên hoạt động và chịu tải cao, đặc biệt vào giờ cao điểm.

2. Thang cuốn cho ga đường sắt cao tốc (High speed railway): Hoạt động 7 ngày/tuần, 16 giờ/ngày, hoạt động ở mức lên tới 72% tải trọng định mức tại các giờ cao điểm. Thang cuốn ở các nhà ga đường sắt cao tốc cũng có thời gian hoạt động dài và tải trọng cao, tương tự như metro, nhưng với lưu lượng có thể cao hơn trong các khoảng thời gian nhất định.

3. Thang cuốn tại trung tâm thương mại (Commercial): Hoạt động trung bình 6 ngày/tuần, 12 giờ/ngày, hoạt động ở mức 50% tải trọng định mức trong hơn 6 giờ/ngày. Môi trường thương mại chịu tải nhẹ hơn so với hai môi trường trên, với thời gian hoạt động ít hơn và mức tải thấp hơn.

Thang cuốn cho trung tâm thương mại chịu tải nhẹ hơn nhưng yêu cầu cao về độ êm ái, thoải mái. Trong hình: Hệ thống thang cuốn tại Trung tâm Thương mại Lotte Mart Tây Hồ

Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tiêu chuẩn hóa CEA cho biết, thang cuốn với mục đích sử dụng khác nhau cũng đưa tới các yêu cầu khác nhau về độ tin cậy, ổn định và an toàn. Cụ thể:

1. Thang cuốn thương mại (Commercial):

– Yêu cầu: Thang cuốn trong môi trường thương mại thường yêu cầu hoạt động êm ái, ít tiếng ồn, và thân thiện với trẻ em cũng như người cao tuổi.

– Đặc điểm: Thường được lắp đặt trong các trung tâm mua sắm, siêu thị – nơi lưu lượng người sử dụng có thể không quá cao nhưng cần đảm bảo trải nghiệm thoải mái.

2. Thang cuốn công cộng (Public application):

– Yêu cầu: Thang cuốn được sử dụng trong các khu vực công cộng cần phải chịu tải nặng trong thời gian ngắn nhất định, hoạt động lâu hơn mỗi ngày, và phải thân thiện với trẻ em và người cao tuổi.

– Đặc điểm: Có nguy cơ hỏng hóc cao hơn do tần suất sử dụng lớn, thường được lắp đặt tại các ga tàu điện ngầm, sân bay.

3. Thang cuốn công suất lớn (Heavy duty application):

– Yêu cầu: Thang cuốn này được thiết kế cho tải trọng lớn, thời gian hoạt động dài, yêu cầu độ ổn định cao với tỷ lệ sẵn sàng hoạt động trên 99%.

– Đặc điểm: Thường được sử dụng trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại lớn, hoặc các khu vực có lưu lượng người qua lại cao, nguy cơ hỏng hóc cao.

Thang cuốn tại các ga tàu thường phải chịu tải trọng lớn, đặc biệt vào các giờ cao điểm.

Với mục tiêu cải thiện hệ thống tiêu chuẩn cho ngành thang máy, thang cuốn tại Trung Quốc và thúc đẩy sự hòa hợp giữa tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tiêu chuẩn hóa CEA cho biết CEA đã phát triển một số tiêu chuẩn cụ thể về các loại thang cuốn, dựa trên Tiêu chuẩn EN 115-1 yêu cầu an toàn cho thang cuốn và băng tải chở người – đây là tiêu chuẩn nền tảng, cung cấp các yêu cầu tối thiểu về an toàn cho các loại thang cuốn.

Các tiêu chuẩn thang cuốn mà CEA đã phát triển dựa trên Tiêu chuẩn EN 115-1 bao gồm: CEA/T 301 dành cho thang cuốn tại ga tàu điện ngầm, CEA/T 3002 quy định các yêu cầu kỹ thuật cho thang cuốn tải trọng trung bình. Ngoài ra, CEA cũng đang nghiên cứu và xây dựng một mã CEA/T XXX dành cho thang cuốn cho công trình thương mại.

Cụ thể, Tiêu chuẩn CEA/T 301 về thang cuốn tại ga tàu điện ngầm – thang cuốn công suất, lớn đưa ra các quy định như: Xác định các điều kiện làm việc chung (bao gồm nhiệt độ, độ cao, nguồn cung cấp điện, điều kiện không khí và môi trường ngoài trời); Các thông số chính như góc nghiêng, tốc độ, bán kính ray dẫn hướng và chiều dài bậc thang.

Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng xác định các điều kiện tải trọng trên thang cuốn, bao gồm tải trọng tĩnh và tải trọng hãm, cùng với các yêu cầu cho giàn chịu tải thang cuốn (như tải trọng gió nếu hoạt động ngoài trời, yêu cầu độ cứng của giàn chịu tải) và yêu cầu trong sản xuất (hàn, lớp phủ chống ăn mòn,…)

Tiêu chuẩn CEA/T 301 cũng đưa ra các yêu cầu và tính toán tuổi thọ của các bộ phận chuyển động, cũng như các yêu cầu và chất lượng liên quan tới bậc thang cuốn, tay vịn thang cuốn.

Tương tự, Tiêu chuẩn kỹ thuật CEA/T 3002 dành cho thang cuốn tải trọng trung bình đưa ra những yêu cầu chi tiết về điều kiện làm việc và các bộ phận cấu thành. Cụ thể, tiêu chuẩn này quy định rõ về điều kiện làm việc, bao gồm cả khu vực ven biển (trong phạm vi 20 hải lý tính từ vùng triều cường), và đặt ra các yêu cầu cụ thể đối với hệ thống truyền động (tuổi thọ, nhiệt độ,…).

Tiêu chuẩn CEA/T 3002 cũng định rõ: Yêu cầu về xích truyền động chính (độ mòn cho phép, yêu cầu thiết kế,…); Yêu cầu xích truyền động tay vịn, xích bậc thang; Các tính toán về giàn chịu tải, bộ phận truyền động; Yêu cầu bậc thang và con lăn truyền động (chẳng hạn như khoảng cách giữa các bậc thang là 2-5 mm, quy định vạch chỉ ranh giới),…

Về quy định chung về số bậc phẳng của thang cuốn, tại thị trường Trung quốc, số bậc phẳng của thang cuốn được quy định dựa trên tiêu chuẩn EN 115 tối thiểu là 2 bậc phẳng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng loại công trình, tốc độ định mức của thang cuốn và quyết định của chủ đầu tư, số bậc phẳng có thể được điều chỉnh dựa trên các khuyến nghị của CEA. Nhiều bậc phẳng hơn có nghĩa là độ an toàn cao hơn nhưng cũng đòi hỏi nhiều không gian và chi phí hơn.

Cụ thể, khi tốc độ định mức của thang cuốn là 0,5 m/giây, phải có ít nhất 3 bậc phẳng ở cả phần trên và phần dưới. Đối với tốc độ định mức là 0,65 m/giây, phải có ít nhất 4 bậc phẳng ở phần trên và 3 bậc phẳng ở phần dưới. Đối với tốc độ định mức lớn hơn 0,65 m/giây, phải có ít nhất 5 bậc phẳng ở phần trên và 4 bậc phẳng ở phần dưới.

Các Tiêu chuẩn của CEA liên quan tới thang cuốn và băng tải trở người đều lấy Tiêu chuẩn Châu Âu EN 115-1 làm nền tảng

Theo ông Huang Xinyu, qua việc phân loại thang cuốn dựa trên mục đích sử dụng và tải trọng thực tế, CEA đã xây dựng nên một hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật hoàn chỉnh, giúp nâng cao chất lượng, hiệu suất và độ an toàn của các sản phẩm thang cuốn tại Trung Quốc. Các tiêu chuẩn như CEA/T 301 dành cho thang cuốn ga tàu điện ngầm và CEA/T 3002 dành cho thang cuốn tải trọng trung bình đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn thiết kế, sản xuất và lắp đặt thang cuốn.

Việc xây dựng các tiêu chuẩn này không chỉ dựa trên kinh nghiệm thực tế của ngành thang máy Trung Quốc mà còn tham khảo và kết hợp với các tiêu chuẩn quốc tế như EN 115-1. Điều này không chỉ đảm bảo tính đồng bộ với các tiêu chuẩn quốc tế mà còn góp phần nâng cao uy tín của sản phẩm thang máy, thang cuốn sản xuất tại Trung Quốc trên thị trường thế giới.

“Trong tương lai, CEA sẽ tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn này để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường, cũng như sự phát triển của công nghệ và đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Đồng thời, CEA cũng sẽ tăng cường hợp tác quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi những công nghệ mới, góp phần nâng cao hiệu suất và an toàn trong lĩnh vực thang máy và thang cuốn,” Phó Tổng Thư ký Ủy ban Tiêu chuẩn hóa CEA nhấn mạnh.