TCTM – Thang máy thường được thiết kế với cabin là một không gian kín nhằm mang tới độ an toàn cao cho người sử dụng. Tuy nhiên, chính đặc điểm này khiến cabin thang máy lại xuất hiện “khoảng tối”.
Có không ít người xem thang máy – một nơi công cộng như là phòng riêng nhà mình. Đó là việc các cặp đôi vô tư thể hiện hành vi thân mật bất kể thang máy vắng hoặc đông khách. Hay nhiều người ngang nhiên dắt vật nuôi vào thang máy bất chấp sự khó chịu của những người đi cùng. Hành vi này được đánh giá là nguy hiểm cho người sử dụng thang máy nếu đó là động vật hung dữ.
Ở Việt Nam chưa có điều khoản cấm động vật trong thang máy nên phụ thuộc vào ý thức của chủ nhân
Ở các khu chung cư, mặc dù thang máy thường xuyên đông đúc nhưng có những phụ nữ lại sử dụng thang máy làm nơi dỗ trẻ em ăn. Cứ sáng, trưa, chiều, các bà, các mẹ lại rong các bé với bát cháo, bình sữa kề kề bên cạnh. Có người đưa con vào thang máy, cho con bấm tất cả các phím trong cabin thang máy. Họ cho thang máy chạy lên xuống nhiều lần cho tới lúc trẻ nhỏ ăn hết bát cơm, cháo. Ngoài việc gây phiền nhiễu cho người khác, việc dùng thang máy để dỗ trẻ ăn cơm có thể gây những hậu quả khó lường, nguy hiểm cho cả mẹ lẫn trẻ khi thang gặp sự cố do bấm nhiều chức năng cùng lúc. Chưa kể, nhiều trẻ quấy khóc, nôn trớ,… bẩn hết cả sàn cabin thang máy.
Sàn cabin thang máy đã bị hoen rỉ do nước bẩn, chất thải
Tại một số chung cư tái định cư, nhà ở xã hội hoặc vài nơi công cộng khác, thang máy lại bất đắc dĩ trở thành… phòng vệ sinh của một số người vô ý thức. Ông NQT, ở chung cư tái định cư tại quận Hoàng Mai, Hà Nội rất bức xúc khi phản ánh thực trạng 2 chiếc thang máy nơi ông sinh sống. Ông cho biết, từ lâu, thang thường xuyên bị những người thiếu ý thức đi tiểu vào cabin. Lâu ngày, cả 2 cabin bị thủng sàn, phải thay thế. Tuy nhiên, một thời gian sau, sàn cabin bằng thép lại có những vết hoen gỉ đầu tiên mà ai cũng biết nguyên nhân nhưng không thể có biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn.
Khi chỉ có hai người trong thang máy thì một không gian kín như cabin có thể tạo điều kiện cho các hành vi xấu, kể cả vi phạm pháp luật. Và sẽ có những nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và những em nhỏ hay người yếu thế.
Cách đây không lâu, một nữ sinh 20 tuổi vào thang máy khu chung cư Gold Palm – Hà Nội thì bị một người đàn ông không quen biết buông lời tán tỉnh, xin số điện thoại nhưng nữ sinh này từ chối. Ngay sau đó, cô gái bị gã này dồn vào góc thang máy, cưỡng hôn. Sự việc xảy ra khi chỉ có 2 người, đã dấy lên sự lo ngại cho cộng đồng.
Vụ “cưỡng hôn” nữ sinh trong thang máy tại khu chung cư Gold Palm (Hà Nội)
Cũng theo hình ảnh ghi lại từ camera an ninh trong thang máy, khi một bé gái bước vào thang máy ở chung cư Galaxy 9 trên đường Nguyễn Khoái, Phường 1, Quận 4, một người đàn ông cũng bước vào theo. Cửa thang máy đóng lại, người đàn ông này đã bất ngờ ôm chặt, có hành vi sàm sỡ. Dù bé gái đã phản ứng đẩy ra nhưng gã đàn ông này vẫn khống chế cho tới lúc cửa thang mở.
Hay trong năm ngoái, một người phụ nữ 36 tuổi, trú tại chung cư cao cấp tại Quận 2 cùng một người đàn ông nước ngoài đi vào thang máy. Khi thang máy dừng, chị bước ra trước thì bị người đàn ông vỗ vào vòng 3 và buông lời khiếm nhã,…
Tất cả các đối tượng có hành vi xấu trên đã bị cơ quan chức năng xử lý. Tuy nhiên, tình trạng các vụ quấy rối trong thang máy liên tiếp xảy ra đã cảnh báo cabin thang máy là nơi “thiếu an toàn”.
Thực tế là có những người vẫn nghĩ rằng thang máy là chốn riêng tư và có những hành vi thiếu văn hóa, thậm chí phạm pháp tại không gian công cộng này. Nhưng thang máy vốn là phương tiện vận chuyển công cộng. Vì thế cần ứng xử phù hợp, có văn hóa và tôn trọng pháp luật.
Văn hóa sử dụng thang máy còn được đưa vào giảng dạy cho trẻ em tại Nhật Bản
Tại Nhật Bản, đi thang máy, không đơn giản chỉ là bước ra bước vào, chọn tầng để bấm. Người Nhật coi việc đi thang máy là một nét văn hóa cũng như là một thước đo độ văn minh ứng xử. Khi sử dụng thang máy nơi công cộng, những người chờ thang máy luôn đứng đợi cách cửa tầng thang máy khoảng 2 m và đợi cho người bên trong cabin thang máy ra hết họ mới bắt đầu đi vào. Ai vào thang máy đầu tiên sẽ có “trách nhiệm” giữ nút mở thang cho tất cả mọi người. Người Nhật cũng tôn trọng sự riêng tư cá nhân, không nói chuyện ồn ào và nghe điện thoại trong thang máy.
Còn người Pháp rất tôn trọng trật tự khi xếp hàng khi vào cửa thang máy, họ đứng thành hai hàng về hai bên trước cửa thang máy. Người Pháp luôn nhường cho chỗ cho trẻ em, người già, phụ nữ và người khuyết tật vào cabin trước. Trong thang máy, người Pháp ứng xử nhẹ nhàng, tôn trọng mọi người xung quanh, không gây ồn ào mất trật tự, thể hiện sự văn minh nơi công cộng.
Trong khi đó, việc sử dụng thang máy tại Hàn Quốc lại có những quy tắc như luật bất thành văn. Người vào trước đứng phía bên phải để tránh ùn tắc. Nếu bạn muốn đi lên trước thì bạn phải di chuyển sang bên trái của thang máy và bước lên,…
Để hạn chế “khoảng tối” của thang máy, một giải pháp khá hữu hiệu đã được áp dụng tại nhiều nước trong đó có Việt Nam là lắp camera an ninh trong cabin thang máy. Thiết bị này vừa giúp kiểm soát mọi hoạt động trong thang máy, vừa là cách khiến những kẻ có ý đồ xấu phải dè chừng. Trong một số trường hợp, camera sẽ lưu giữ các chứng cứ giúp vạch mặt, xử lý kẻ xấu. Camera cũng giúp bộ phận an ninh kịp thời nhận biết, giúp việc xử lý sự cố thang máy và giải cứu diễn ra thuận lợi, an toàn hơn.
Nhưng trên hết, để tạo thành một nét văn minh, trước tiên mỗi người sử dụng thang máy cần tự mình có ý thức hơn ở bất kỳ đâu, trong bất kỳ hoàn cảnh nào để chung tay tạo nên một nền văn hoá ứng xử tốt đẹp. Hãy là một người có văn hoá ngay cả trong việc sử dụng thang máy./.
Nguyễn Vui
Bài viết phản ánh cực kì chính xác. Nhiều khi đi thang máy cùng 1 người đàn ông lạ cảm giác khá lo lắng vì các vấn nạn hiện hữu