TCTM – Tiết kiệm không chỉ là chi ít tiền, mà là đầu tư thông minh, quản lý đồng bộ và hiệu quả, hướng tới phát triển bền vững.
Tiết kiệm là một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng là nguyên tắc quan trọng trong quản lý kinh tế bền vững. Trong bài viết mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả phạm vi gia đình, đất nước và xã hội”. Tiết kiệm không chỉ đơn thuần là chi ít tiền mà còn là việc đầu tư một cách thông minh, dài hạn, đồng bộ và hiệu quả nhằm đóng góp thiết thực vào sự phát triển bền vững.
Cách đây không lâu, chị Mai – một người bạn của tôi quyết định cải tạo căn bếp nhỏ của gia đình. Để tiết kiệm, chị chọn vật liệu giá rẻ và thuê đội thợ ít kinh nghiệm. Ban đầu, mọi thứ có vẻ ổn: căn bếp mới sáng sủa, chi phí thấp. Nhưng chỉ vài tháng sau, lớp gạch bong tróc, nước thấm loang lổ. Nguyên nhân chính là do tay nghề thợ kém, vật liệu không đáp ứng nhu cầu sử dụng và điều kiện thời tiết. Cuối cùng, chị đứng ở thế tiến thoái lưỡng nan giữa 2 lựa chọn: Sửa chữa hoặc tháo dỡ làm lại từ đầu, cách nào cũng sẽ rất tốn kém. Rõ ràng, tiết kiệm không chỉ là chi ít tiền, mà đòi hỏi tầm nhìn dài hạn, tính toán khoa học và đồng bộ để tránh lãng phí lâu dài, nhất là trong điều kiện thi công và khí hậu khắc nghiệt.
Thực tế, nhiều dự án hoặc công trình từng được coi là “tiết kiệm” vì suất đầu tư thấp, song hậu quả lại rất đắt đỏ. Khi làm vội vàng, thiếu tính toán khoa học, chỉ để giảm chi phí trước mắt thì rất dễ rơi vào vòng luẩn quẩn: làm đi làm lại, sửa chữa liên miên và nhanh chóng lạc hậu. Cái giá phải trả cho kiểu “tiết kiệm nửa vời” này không hề nhỏ: thời gian, nhân lực, nguyên vật liệu, thậm chí cả uy tín của nhà thầu, đơn vị quản lý. Rốt cuộc, cái gọi là “tiết kiệm” ban đầu lại thành lãng phí gấp bội.
Không khó để bắt gặp những đoạn đường vừa làm xong lại đào lên nham nhở để làm đường điện, ống nước.
Thiếu đồng bộ trong quy hoạch tổng thể đang trở thành một lực cản lớn đối với phát triển kinh tế – xã hội. Thực tế ở một số dự án cho thấy, công tác triển khai diễn ra theo kiểu “chắp vá”, dẫn đến tình trạng làm xong phần này lại phải đào lên phần khác. Hậu quả là tiến độ các công trình bị kéo dài, chi phí phát sinh tăng cao, còn người dân và doanh nghiệp thì phải đối mặt với những phiền toái kéo dài. Đây không chỉ là sự lãng phí về tài chính, mà còn làm gián đoạn chuỗi phát triển của đô thị, gây tác động tiêu cực đến môi trường sống và hiệu quả kinh tế – xã hội.
Để khắc phục, cần có tầm nhìn quy hoạch tổng thể, đồng bộ, tránh tình trạng “giật gấu vá vai”. Đồng thời, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan nhằm đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả trong từng hạng mục công trình; tạo tiền đề cho sự phát triển đô thị bền vững, văn minh và hiện đại.
Bên cạnh đó, tâm lý ngại kế thừa những giá trị đã có sẵn cũng là một rào cản lớn đối với tinh thần tiết kiệm. Khi một dự án, công trình hoặc sáng kiến bị bỏ dở chỉ vì thiếu sự kết nối giữa các giai đoạn thực hiện, nguồn lực xã hội sẽ bị lãng phí, sáng tạo dễ bị ngắt quãng. Do đó, duy trì sự kế thừa, phát huy và tiếp nối những giá trị đã được gây dựng chính là yếu tố quan trọng để tiết kiệm hiệu quả và phát triển lâu dài.
Nhà thờ chính tòa Milano (Italia), được khởi công xây dựng vào năm 1386, hơn 500 năm mới hoàn thành, là minh chứng cho sự kế thừa liên tục qua nhiều thế hệ. Công trình này là một trong những kỳ quan kiến trúc vĩ đại của thế giới.
Thiếu sự phân tích, đánh giá tổng thể trong quá trình đầu tư là nguyên nhân sâu xa của việc “chi ít tiền” nhưng lại gây ra lãng phí không nhỏ. Câu chuyện về người bạn tên Mai của tôi là một ví dụ điển hình.
Thực tế, không ít dự án đầu tư chạy theo giá rẻ ban đầu, nhưng lại bỏ qua việc đánh giá phân tích giai đoạn như khai thác vận hành, bảo trì, đào tạo nhân lực và tái đầu tư. Khi thiết bị gặp sự cố, linh kiện khó tìm hoặc công nghệ lỗi thời, chúng ta dễ rơi vào thế phụ thuộc hoàn toàn vào nhà cung cấp. Chi phí phát sinh không ngừng tăng lên, ngân sách thêm phần gánh nặng. Cuối cùng, “tiết kiệm” tưởng chừng có lợi lại trở thành gánh nặng lâu dài.
Tiết kiệm không chỉ là cắt giảm chi phí một cách thụ động mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược trong đầu tư: có kế hoạch, đồng bộ và hướng tới mục tiêu lâu dài. Đây chính là sự kết hợp hài hòa giữa hiệu quả ngắn hạn và lợi ích bền vững, dựa trên tư duy kinh tế chiến lược. Phân bổ chi phí hợp lý giúp đảm bảo vận hành ổn định, hạn chế sự cố, giảm chi phí bảo trì, qua đó nâng cao hiệu quả kinh tế – xã hội. Đó chính là nghệ thuật chi tiêu thông minh./.
Con đường hiện thực hóa các đề tài khoa học: Từ tri thức thành ‘hàng hóa’
Thông tin mới cập nhật
