TCTM – Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc hài hòa các tiêu chuẩn kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp Việt Nam loại bỏ rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu, xuất khẩu và trao đổi công nghệ thang máy.
Mục đích ban hành tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật
Tiêu chuẩn là quy định về đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý dùng làm chuẩn để phân loại, đánh giá sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, quá trình, môi trường và các đối tượng khác trong hoạt động kinh tế – xã hội nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của các đối tượng này. Tiêu chuẩn do một tổ chức công bố dưới dạng văn bản để tự nguyện áp dụng.
Quy chuẩn kỹ thuật là quy định về mức giới hạn của đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý mà sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, quá trình, môi trường và các đối tượng khác trong hoạt động kinh tế – xã hội phải tuân thủ để bảo đảm an toàn, vệ sinh, sức khoẻ con người; bảo vệ động vật, thực vật, môi trường; bảo vệ lợi ích và an ninh quốc gia, quyền lợi của người tiêu dùng và các yêu cầu thiết yếu khác. Quy chuẩn kỹ thuật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành dưới dạng văn bản để bắt buộc áp dụng.
Các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam được ban hành dựa trên các quy định của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Các quy định này được đưa ra từ năm 2006, với mục đích chính là đáp ứng các yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý, loại bỏ rào cản kỹ thuật thương mại để Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương.
Cũng như các nội dung của văn bản pháp luật, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật phải phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước; không trái với các văn bản pháp luật có hiệu lực pháp lý cao hơn; không chồng chéo, mâu thuẫn, trùng lặp với các văn bản khác; không trái với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.
Ngoài đáp ứng các tiêu chí trên, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật còn cần bảo đảm tính tương thích so với các tiêu chuẩn của thế giới nhằm tạo sự thuận lợi cho quá trình áp dụng, giảm hiểu nhầm hoặc giảm chi phí cho quá trình đánh giá sự phù hợp. Các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật nên được xây dựng theo hướng tương đồng với các tiêu chuẩn của quốc tế nhằm tạo sự thuận lợi cho hoạt động thương mại.
Sự hài hòa của Tiêu chuẩn, Quy chuẩn thang máy Việt Nam
Tỷ lệ lớn các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam được xây dựng dựa trên việc tham khảo các tiêu chuẩn và quy chuẩn nước ngoài và quốc tế tương ứng. Chỉ một số ít các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật được soạn thảo hoàn toàn trong nước. Việc tham khảo tiêu chuẩn của nước ngoài và quốc tế là giải pháp phù hợp với trình độ phát triển của Việt Nam hiện nay.
Tính đến nay, Việt Nam hiện có 800 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) và gần 14.000 tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN). Hệ thống TCVN của Việt Nam đứng đầu trong nhóm các nước ASEAN, trong đó, tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực là trên 60%.
Đặc biệt trong lĩnh vực thang máy, các tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật đang ngày càng nâng cao, đảm bảo sự hài hòa với các tiêu chuẩn quốc tế. Việt Nam hiện có gần 30 TCVN về thang máy, thang cuốn và băng tải chở người. Phần lớn các TCVN về thang máy đều được biên soạn dựa trên Tiêu chuẩn châu Âu – EN 81.
Tiêu chuẩn EN 81 là một bộ tiêu chuẩn Châu Âu (EN là viết tắt của “European Norm”) bao gồm các quy tắc an toàn cho việc chế tạo, lắp đặt và sử dụng thang máy. Bộ tiêu chuẩn do Ủy ban Tiêu chuẩn hóa Châu Âu (CEN) xây dựng và ban hành, với mục tiêu chính là đảm bảo an toàn tối đa cho người sử dụng và nhân viên dịch vụ thang máy.
Trong bộ tiêu chuẩn EN 81, hai tiêu chuẩn mới nhất và được ứng dụng rộng rãi là EN 81-20 và EN 81-50, được ban hành vào tháng 8/2014 và chính thức có hiệu lực từ ngày 31/8/2017.
Bản đồ các quốc gia tham khảo, sử dụng Tiêu chuẩn châu Âu EN 81. (Nguồn: CEN)
Tiêu chuẩn EN 81 được phần lớn các nước trên thế giới tham khảo làm căn cứ cho các tiêu chuẩn quốc gia (trừ một số khu vực như Mỹ áp dụng theo Tiêu chuẩn ASME). Lý do chính cho sự phổ biến này nằm ở tính toàn diện và chặt chẽ của bộ tiêu chuẩn, bao quát hầu hết các khía cạnh an toàn từ thiết kế đến thử nghiệm. Châu Âu là một thị trường lớn với nhiều nhà sản xuất thang máy hàng đầu thế giới; việc tuân thủ EN 81 là bắt buộc để các sản phẩm thang máy được lưu hành tại đây.
Gần đây, Ủy ban Tiêu chuẩn Châu Âu (CEN) đã làm việc chặt chẽ với Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) để chuyển đổi các tiêu chuẩn EN 81-20 và EN 81-50 sang các tiêu chuẩn ISO tương ứng với các quy định giống hệt nhau (ISO 8100-1:2019 và ISO 8100-2:2019).
Điều này càng khẳng định tầm ảnh hưởng toàn cầu của EN 81, trở thành nền tảng cho các tiêu chuẩn quốc tế. Việc áp dụng hoặc tham chiếu Tiêu chuẩn EN 81 giúp các quốc gia, trong đó có Việt Nam, loại bỏ rào cản kỹ thuật trong thương mại quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu, xuất khẩu và trao đổi công nghệ thang máy.
Tại Việt Nam, sự hài hòa này được thể hiện rõ ràng qua hai tiêu chuẩn mới nhất: TCVN 6396-20:2017 (về yêu cầu an toàn cấu tạo và lắp đặt thang máy chở người và hàng) và TCVN 6396-50:2017 (về yêu cầu thiết kế, tính toán, kiểm tra và thử nghiệm các bộ phận thang máy).
Cả hai TCVN này đều được xây dựng hoàn toàn tương đương với Tiêu chuẩn EN 81-20:2014 và EN 81-50:2014 của Châu Âu. Một số nội dung quan trọng từ hai tiêu chuẩn này cũng đã được viện dẫn và đưa vào QCVN 02:2019, góp phần đảm bảo an toàn và chất lượng cho thang máy tại Việt Nam theo chuẩn quốc tế.
Thử nghiệm thang máy tại Việt Nam và vấn đề phép đo trùng lặp
Hiệp hội Thang máy Việt Nam công bố Tiêu chuẩn cơ sở ngành thang máy
Thông tin mới cập nhật
