TCTM – Trong quá trình làm việc với thang máy/thang cuốn, có một số công đoạn ẩn chứa các nguy cơ về mất an toàn lao động. Theo đó, kỹ thuật viên thang máy cần đặc biệt lưu ý để đảm bảo an toàn.
Việc lắp đặt và tháo dỡ thang máy/thang cuốn có nhiều hoạt động giống với ngành xây dựng. Sau đây là những hoạt động đặc trưng chỉ có đối với ngành thang máy/thang cuốn:
– Việc lắp đặt, đại tu, bảo dưỡng, sửa chữa hoặc tháo dỡ thang máy và thang cuốn thường liên quan đến việc sử dụng giàn giáo. Giàn giáo phải tuân thủ các yêu cầu về lắp đặt, sử dụng và tháo dỡ theo quy định về mức độ an toàn.
– Đối với việc đại tu thang máy có liên quan đến hàn và cắt trong các tòa nhà đang có người, giàn giáo được sử dụng phải được làm bằng vật liệu không cháy. Cần có phương án dự phòng cho thời gian phòng cháy tối thiếu một giờ cho bất kỳ cửa thang nào mở trong lúc tháo dỡ.
– Nếu nền móng của giàn giáo phải dỡ bỏ để tiến hành tiếp, cần cung cấp các phương tiện hỗ trợ khác như các giá đỡ bằng thép trợ lực. Các giá đỡ bằng thép phải đủ chắc chắn để chịu lực tải trọng và giàn giáo. Các phương tiện hỗ trợ thay thế nói trên phải được thiết kế và phê duyệt bởi một kỹ sư chuyên về kết cấu hoặc có trình độ tương đương.
– Giàn giáo được sử dụng bên trong giếng thang hoặc các vị trí khác tại nơi thi công phải được kiểm tra định kỳ trước và sau khi sử dụng theo quy định.
– Đảm bảo nơi thi công đủ an toàn cho công nhân, chẳng hạn như một giàn giáo phù hợp, luôn phải là lựa chọn hàng đầu. Tuy nhiên, nếu điều đó không thực tế và người lao động có rủi ro bị ngã từ độ cao hơn 2m thì phải cung cấp lưới an toàn hoặc người lao động phải đeo dây an toàn/dây đai có dây buộc phù hợp được gắn chắc chắn vào dây cứu sinh độc lập hoặc nơi neo đậu theo quy định.
Người lao động cần được trang bị đồ bảo hộ phù hợp công việc
– Tòa nhà đang xây dựng: Cần có biện pháp bảo vệ an toàn cho các cửa ra vào thang máy trong các tòa nhà đang xây dựng để ngăn công nhân làm việc hoặc vật thể rơi xuống giếng thang. Thiết bị bảo vệ được cung cấp phải giống với thiết bị được sử dụng ở những nơi khác trên công trường.
– Tòa nhà đã đi vào sử dụng: Khi bảo trì hoặc tháo dỡ các thang máy hiện có, cửa đón khách phải được giữ nguyên tại chỗ và khóa cho đến khi thay mới. Nếu tháo dỡ nhiều hơn một cửa thang máy cùng một lúc, cần có phương án dự phòng cho thời gian phòng cháy tối thiếu một giờ cho các cửa thang máy mở và không được phép để giàn giáo làm bằng vật liệu dễ cháy bên trong thang máy.
– Nếu sàn thi công ngừng sử dụng vì thang máy đang vận hành, cần tuân thủ các yêu cầu trong quy định.
Ngoài các biện pháp phòng ngừa an toàn liên quan như đã đề cập trong phần trước, khi tiến hành các công việc đại tu/sửa chữa, cần phải chú ý những điều sau đây:
– Trong các công việc đại tu/sửa chữa đặc biệt, các phương pháp nâng hạ an toàn hoặc lắp đặt trực tiếp đối với các phụ tùng thay thế như cabin hoặc kích thủy lực,… phải được đề ra từ trước trong đánh giá mức độ an toàn tại hiện trường. Nên tham khảo phương pháp khuyến nghị của sổ tay bảo dưỡng do Nhà sản xuất thang xuất bản.
– Dây cáp được sử dụng để làm giàn cho xe thang phải có đủ độ bền và chiều dài. Các góc nhọn của cabin nên được đệm để tránh làm hỏng dây cáp.
– Trong quá trình kéo cabin, dây cáp phải được cố định tại các điểm neo của khung thay vì buộc xung quanh dầm trên cùng của cabin thang máy. Dây cáp tốt nhất nên là hệ thống treo đơn giản 1:1 tại các điểm neo để loại bỏ chuyển động tương đối của dây đối với các neo.
– Nếu dây cáp được buộc xung quanh bộ điều hướng ròng rọc để nâng cabin có hệ thống treo 2:1 thì dây phải được đặt trong rãnh của ròng rọc.
– Nếu móc nâng trải rộng quá giới hạn cho phép thì phải loại bỏ ngay lập tức.
– Khi dây cáp bị rối hoặc uốn ngắn, nên sử dụng ống luồn dây điện trong thi công. Các bu lông chữ U của tất cả các chốt kẹp phải nằm trên phần cuối của dây cáp. Khi kẹp một sợi dây vào lỗ, đầu lỏng phải được kẹp vào sợi dây chính với ít nhất ba kẹp. Khoảng cách giữa hai kẹp nên cách nhau với khoảng cách lớn hơn đường kính sợi dây từ 6 đến 7 lần. Chốt kẹp phải được kiểm tra và bảo dưỡng thường xuyên.
Hệ thống dây cáp, trục khung thang máy đảm bảo việc giữ cabin thang cố định, việc thay thế sửa chữa cần đảm bảo an toàn tránh việc rơi cabin gây tai nạn đáng tiếc
– Để đảm bảo an toàn, khi cabin (có nóc là vị trí thi công) được cẩu lên đến vị trí cần thiết cho mục đích sửa chữa, thiết bị an toàn của cabin phải được kích hoạt ngay lập tức để cố định cabin vào vị trí cách an toàn.
– Không nên thay thế tất cả các dây nâng chính cũ trong một thang máy truyền động lực kéo. Để đảm bảo an toàn trong quá trình thay dây, ít nhất một số dây cẩu cũ phải còn nguyên vẹn để giữ cabin thang trong trường hợp khẩn cấp.
– Đóng công tắc chính, khóa và gắn thẻ vào thang máy. Các thông báo cảnh báo thích hợp cảnh báo thang máy không hoạt động cũng nên được dán ở các vị trí dễ thấy để tránh bất kỳ sự xáo trộn nào do người trong tòa nhà có ý định sử dụng thang máy gây ra.
– Đối trọng phải được đặt ở mức thấp nhất trong hố thang và phải được nâng đỡ an toàn và đầy đủ để không di chuyển trong quá trình thay thế.
– Để xử lý các dây cáp mới dễ dàng và an toàn trong quá trình thay dây, các dây cáp mới sẽ được sử dụng trước tiên phải được cắt theo chiều dài yêu cầu trước khi giao đến nơi lắp đặt.
– Để đảm bảo an toàn, lần lượt các dây tời cũ phải được thay thế bằng dây tời mới.giao đến nơi lắp đặt.
– Để thay thế các dây tời chính, các dây cũ phải được vận chuyển đúng cách xuống đất để di chuyển khỏi vị trí hoạt động. Các yêu cầu an toàn đối với nâng hạ bằng tay và cơ khí cần được tuân thủ theo quy định.
– Để đảm bảo an toàn, lần lượt các dây tời cũ phải được thay thế bằng dây tời mới.
– Áp suất tại kích thủy lực phải được giải phóng và kích phải được rút về vị trí thấp nhất sau khi cabin thủy lực đã được hỗ trợ bởi thiết bị nâng được lắp trên đỉnh giếng thang hoặc tại phòng máy phía trên.
– Cabin thang nên được đặt gần điểm dừng đóng phía dưới để giảm nguy cơ rơi từ trên cao trong quá trình thay thế các thiết bị an toàn ở phía dưới cabin.
– Cần có sàn thi công thích hợp trong hố thang để thợ sửa chữa thực hiện công việc thay thế thiết bị một cách an toàn.
– Sau khi hoàn thành công việc đại tu/sửa chữa đặc biệt, dụng cụ và thiết bị nâng dùng cho mục đích nâng/hạ giàn phải được tháo dỡ đúng cách và giá đỡ đối trọng cũng phải được tháo ra trước khi đưa thang máy trở lại hoạt động bình thường.
Đọc tiếp các nội dung liên quan đến An toàn lao động tại:
– Phần 1: Đánh giá an toàn tại công trường
– Phần 2: Hướng dẫn an toàn khi làm việc trên thang máy
Tài liệu tham khảo: Các nội dung trên đây được biên soạn từ các văn bản quy định về an toàn lao động tại Luật Xây dựng (bổ sung 2020), Bộ luật An toàn lao động (2019) và Chỉ thị EN 80-81.
