Chuỗi bài viết về thang máy chữa cháy dưới đây được thực hiện nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện, áp dụng thực tiễn cho các đối tượng: Kỹ thuật viên, kiến trúc sư, tư vấn thiết kế, chủ đầu tư, và đơn vị quản lý tòa nhà.

Phần 1: Thang máy chữa cháy: Các yêu cầu cơ bản và tính năng đặc biệt

Phần 2: Thang máy chữa cháy: Các tính năng đặc biệt của thang máy chữa cháy

Phần 3: Thang máy chữa cháy: Giải cứu lính chữa cháy mắc kẹt trong cabin thang máy chữa cháy

1. Vì sao giải cứu lính cứu hỏa trong trường hợp có cháy khác với cứu hộ thông thường?

Trong cứu hộ thang máy thông thường, đội kỹ thuật sẽ tiến hành cơ bản như sau:

– Tiếp cận phòng máy hoặc tủ điều khiển.

– Ngắt nguồn điện và sử dụng chế độ vận hành khẩn cấp đưa cabin về tầng gần nhất.

– Mở cửa và đưa người ra ngoài.

Tuy nhiên, đối với lính cứu hỏa bị kẹt trong thang máy chữa cháy, tình huống thường diễn ra ngay trong môi trường có cháy hoặc nguy cơ cháy lan, kèm theo các yếu tố nguy hiểm:

– Không thể tiếp cận phòng máy hoặc tủ điều khiển để ngắt điện do khu vực này nằm trong vùng cháy, khói, hoặc có nhiệt độ quá cao.

– Môi trường xung quanh giếng thang có thể chứa khói, hơi nóng hoặc nước từ hệ thống chữa cháy tự động, đòi hỏi thao tác cứu hộ nhanh gọn và trực tiếp.

Khác với cứu hộ thông thường, cứu hộ thang máy chữa cháy dành cho lực lượng cứu hỏa bị kẹt khi đang thực hiện nhiệm vụ cần phải đảm bảo yếu tố an toàn, tốc độ 

2. Yêu cầu về thiết kế cabin thang máy chữa cháy phục vụ giải cứu lính cứu hỏa bị mắc kẹt

Như đã đề cập trong Phần 2: Thang máy chữa cháy và các tính năng đặc biệt, để đảm bảo có thể giải cứu nhanh chóng và an toàn khi xảy ra sự cố, thang máy chữa cháy phải đáp ứng các yêu cầu thiết kế đặc thù sau:

a) Cửa thoát hiểm trên nóc cabin (Emergency trap door)

– Mở được từ cả bên trong và bên ngoài cabin. Bên trong cabin sử dụng chìa khóa tam giác để mở, bên ngoài cabin có thể mở thông qua lẫy chốt.

– Kích thước thông thủy nhỏ nhất 0,5 m x 0,7m. Ngoại trừ thang máy 630 kg cửa thoát hiểm phải có kích thước tối thiểu là 0,4 m x 0,5m.

– Khi mở cửa thoát hiểm nóc cabin, thang máy phải dừng hoạt động.

Cấu tạo cabin thang máy chữa cháy

b) Trang bị thiết bị cứu hộ

– Thang cứu hộ di động lưu trữ trên nóc cabin và trong tủ chuyên dụng bên trong cabin.

– Trường hợp không lắp thang cứu hộ bên trong cabin, cần phải trang bị bậc leo tại vị trí tiếp cận cửa thoát hiểm nóc cabin.

– Điểm neo dây cứu hộ an toàn cố định tại các cửa tầng (phục vụ cứu hộ từ bên ngoài trong trường hợp sử dụng cáp an toàn thay vì thang cứu hộ để tiếp cận nóc cabin)

– Chìa khóa tam giác sử dụng để mở hộp thang cứu hộ, mở cửa thoát hiểm nóc cabin, mở cửa tầng.

Lưu ý: Tiêu chuẩn EN 81-72: 2015 đã loại bỏ việc sử dụng, lắp đặt thang cố định tại sảnh các tầng của thang máy chữa cháy và thang dây. Để phục vụ cứu hộ từ bên ngoài, EN 81-72: 2015 quy định sử dụng thang cứu hộ di động hoặc hệ thống dây đai cứu hộ.

Trong trường hợp sử dụng hệ thống dây cáp để tiếp cận nóc cabin, tòa nhà cần thiết kế các điểm neo dây cứu hộ cố định tại các cửa tầng

c) Thiết bị dừng khẩn cấp (Stopping device): Lắp trên nóc cabin, cho phép lực lượng cứu hộ dừng cabin khẩn cấp trong trường hợp cứu hộ.

d) Sơ đồ cứu hộ trong giếng thang: Thang máy phải được trang bị một sơ đồ đơn giản hoặc biểu tượng bên trong giếng thang tại mỗi lối vào tầng dừng, gần với khóa để chỉ rõ cách mở khóa cửa tầng.

3. Cứu hộ từ bên ngoài cabin (External rescue procedure)

Bước 1 – Tiếp cận nóc cabin

– Lính cứu hỏa mở cửa tầng ngay phía trên vị trí cabin bị kẹt.

– Giữ cửa tầng luôn mở (bằng tay hoặc cố định bằng thang cứu hộ dùng để tiếp cận nóc cabin) để ngăn cabin hoạt động.

– Bước xuống nóc cabin, kích hoạt thiết bị dừng khẩn cấp (stopping device).

Bước 2 – Mở cửa thoát cho người bị kẹt

– Mở cửa thoát hiểm (emergency trap door) từ nóc cabin không cần chìa khóa.

– Lấy thang cứu hộ dự trữ trên cabin, đặt từ nóc cabin vào bên trong cabin.

Bước 3 – Giải cứu và thoát ra ngoài

– Người bị kẹt leo lên thang để ra nóc cabin.

– Lính cứu hỏa và người bị kẹt thoát ra qua cửa tầng đang mở.

– Nếu khoảng cách cabin đến cửa tầng lớn, sử dụng thang để lên cửa tầng.

4. Tự giải cứu từ bên trong cabin (Self-rescue procedure)

Bước 1 – Mở cửa thoát hiểm trên nóc cabin

– Lính cứu hỏa dùng chìa khóa tam giác mở hộp thang thoát hiểm và sử dụng thang thoát hiểm tiếp cận trần cabin (hoặc một số loại thang sẽ được trang bị bậc bước ngay trên vách cabin thay vì thang thoát hiểm thông thường)

– Sử dụng khóa tam giác để mở cửa thoát hiểm trên nóc cabin

– Việc mở cửa thoát hiểm sẽ khiến thang máy tự động dừng hoạt động.

Bước 2 – Leo lên nóc cabin

– Sử dụng bậc bước bên trong cabin hoặc thang cất trong tủ để trèo lên nóc cabin.

– Cabin vẫn ở trạng thái dừng cho tới khi cửa thoát hiểm được đóng lại và khóa an toàn bằng thao tác chủ động.

Bước 3 – Thoát ra ngoài

– Nếu cần, sử dụng thang được trang bị bên ngoài cabin (thường đặt trên nóc cabin hoặc bên hông cabin) để tiếp cận và mở khóa cửa tầng từ bên trong giếng thang và thoát ra ngoài.

Lưu ý: Thang máy phải được trang bị một sơ đồ đơn giản hoặc biểu tượng bên trong giếng thang tại mỗi lối vào tầng dừng, gần với khóa để chỉ rõ cách mở khóa cửa tầng.

Thang máy chữa cháy: Các yêu cầu cơ bản và chỉ số chống nước, chịu lửa mới nhất

Các tính năng đặc biệt của thang máy chữa cháy