TCTM – “Biến đổi khí hậu đang khiến tình trạng mưa lớn, ngập úng tại Hà Nội ngày càng nghiêm trọng. Những trận mưa bất thường không chỉ gây ngập đường phố mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hạ tầng kỹ thuật của các khu chung cư, trong đó có phường Hoàng Liệt, một địa phương tập trung nhiều chung cư cao tầng của Thủ đô”, ông Tạ Việt Dũng – Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt cho biết.
Hiện nay, thang máy ngày càng trở thành phương tiện di chuyển thiết yếu của cư dân đô thị – trở thành “điểm dễ tổn thương” trong mùa mưa lũ. Tại phường Hoàng Liệt, nơi tập trung tới 83 chung cư cao tầng, nhiều thang máy đã được lắp đặt cách đây hơn 20 năm, vấn đề an toàn trong mùa mưa lũ càng trở nên cấp bách.
“Phường Hoàng Liệt nằm ở phía Nam Hà Nội, có địa hình thấp trũng, nhiều hồ và gần sông. Khu vực này tập trung các hồ lớn như hồ Linh Đàm, hồ Yên Sở, cùng hệ thống kênh mương thoát nước nối ra sông Sét và sông Hồng. Chính đặc điểm địa hình thấp, lại có mật độ xây dựng chung cư cao, khiến Hoàng Liệt thường xuyên đối diện nguy cơ ngập úng khi mưa lớn hoặc lũ từ sông Hồng dâng cao. Tầng hầm các tòa nhà dễ bị ngập, ảnh hưởng trực tiếp đến hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là hệ thống thang máy và sinh hoạt của hàng chục nghìn cư dân” – Phó Chủ tịch UBND phường Tạ Việt Dũng chia sẻ.
Phường Hoàng Liệt được biết đến với tư cách là “thủ phủ chung cư” của Hà Nội, với các tổ hợp HH Linh Đàm, VP Linh Đàm, Rice City,… tạo thành quần thể hơn 80 tòa nhà cao tầng. Điều này vô hình trung biến phường Hoàng Liệt là một trong những địa bàn có mật độ dân cư cao nhất Hà Nội, với hàng chục nghìn hộ dân sinh sống trong các tòa nhà cao tầng. Tầng hầm của nhiều chung cư thường được sử dụng làm bãi đỗ xe, nơi đặt hệ thống kỹ thuật và phòng máy thang máy. Khi mưa lớn gây ngập, nước tràn vào tầng hầm có thể làm chập điện, hỏng động cơ, gây nguy cơ cháy nổ. Đặc biệt, với những thang máy đã lắp đặt từ 15 – 20 năm trước, thiết bị xuống cấp, khả năng chống chịu càng hạn chế.
Toàn cảnh bán đảo Linh Đàm và khu tổ hợp HH Linh Đàm nhìn từ trên cao.
Ngày thường không ít trường hợp cư dân bị mắc kẹt trong cabin khi mất điện đột ngột, khi mưa lụt đã xẩy ra quan ngại cho chính quyền địa phương trong việc đảm bảo an toàn cho người dân. Ngoài ra, chi phí sửa chữa sau ngập lụt rất lớn, ảnh hưởng đến quỹ bảo trì và đời sống cư dân. Với số lượng thang máy nhiều và tuổi thọ cao, Hoàng Liệt đang đối diện thách thức lớn về an toàn kỹ thuật. Nhà thơ Phạm Mầu, cư dân lâu năm Khu đô thị bán đảo Linh Đàm chia sẻ: tôi vẫn không thể hình dung, 2 vợ chồng già U80 chúng tôi đang ở tầng 28 này sẽ sinh sống ra sao nếu thang máy bị ngừng 4-5 ngày.
Thang máy chung cư không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn gắn liền với sinh hoạt hàng ngày của 90 nghìn cư dân. Khi thang máy ngừng hoạt động do ngập lụt, đời sống bị đảo lộn: người dân ở tầng cao phải leo bộ, gây khó khăn cho người già, trẻ em, người khuyết tật. Việc vận chuyển hàng hóa, nhu cầu y tế khẩn cấp cũng bị gián đoạn. Tại Hoàng Liệt, dù chưa có tình huống đáng tiếc nào xẩy ra nhưng nhiều cư dân đã bắt đầu lo lắng về tình trạng bất an khi tầng hầm ngập nước, thang máy dừng hoạt động kéo dài. Tâm lý lo ngại về an toàn khiến niềm tin vào chất lượng hạ tầng giảm sút. Đây không chỉ là câu chuyện kỹ thuật mà còn là vấn đề xã hội, ảnh hưởng đến chất lượng sống và sự ổn định của cộng đồng dân cư.
Hình ảnh toà nhà chung cư và hệ thống thang máy toà nhà chung cư Ecohome 1 (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) bị ngập lụt do tác động của bão số 5 – Kajiki ngày 26/08/2025
Trong 2 năm qua, phường Hoàng Liệt đã phải đối diện với nhiều đợt mưa lớn, bão bất thường do tác động của biến đổi khí hậu. Địa bàn vốn có đặc điểm thấp trũng, lại tập trung tới 83 chung cư cao tầng cùng hàng chục nghìn hộ dân, nên nguy cơ ngập úng, sự cố hạ tầng, đặc biệt là hệ thống thang máy và tầng hầm, luôn hiện hữu. Tuy nhiên, nhờ sự chủ động của cấp ủy, chính quyền phường Hoàng Liệt và sự phối hợp chặt chẽ của các lực lượng, trên địa bàn không để xảy ra sự cố nghiêm trọng nào.
Hàng năm, UBND phường Hoàng Liệt đã triển khai nhiều kế hoạch phòng chống thiên tai, từ việc duy tu hệ thống thoát nước, kiểm tra định kỳ các hầm kỹ thuật, đến việc yêu cầu ban quản lý chung cư xây dựng phương án ứng phó mưa bão. Các tổ dân phố, đoàn thể cũng tích cực tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức phòng ngừa, không sử dụng thang máy khi có cảnh báo ngập, đồng thời tham gia tổng vệ sinh, khơi thông cống rãnh. Nhờ đó, dù mưa bão bất thường, hệ thống hạ tầng vẫn vận hành ổn định, đời sống cư dân không bị gián đoạn, nhất là những tòa nhà 30-40 tầng. Thành công này cho thấy sự chủ động, sáng tạo trong quản lý đô thị của Hoàng Liệt, góp phần giữ vững an toàn cho cộng đồng trong bối cảnh khí hậu ngày càng khắc nghiệt.
Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND phường Tạ Việt Dũng cho biết, ngoài cách giải pháp tình thế của chính quyền, các nhà đầu tư, các cơ quan chuyên môn quy hoạch, kỹ thuật và tư vấn thang máy cũng phải vào cuộc ngay từ đầu. Thực tế cho thấy, an toàn thang máy nói chung và an toàn mùa mưa bão, đã và đang trở thành tiêu chí quan trọng mà người mua chung cư quan tâm.
Chủ tịch, kiêm Tổng Giảm đốc Công ty CP Kinh doanh Phát triển nhà và đô thị Hà Nội (HANHUD) Nguyễn Trung Hậu chia sẻ: kinh nghiệm cho thấy chống ngập lụt cho các nhà chung cư là tiêu chí quan trọng khi tiến hành thiết kế, quy hoạch Khu đô thị mới Đại Kim – Định Công. HANHUD chúng tôi luôn ý thức được điều này và chủ động cộng tác với các công ty thang máy có kinh nghiệm khi thiết kế hầm, bởi tôi biết, nếu sai rất khó sửa, nhất là đối với các chung cư cao tầng như xu thế hiện nay.
Bà Nguyễn Trung Hậu cho biết, sau khi được phường Định Công bàn giao mặt bằng, công ty gấp rút hoàn thành 600m cuối cùng con đường Nguyễn Cảnh Dị vào đầu năm 2026. Khi đó, HANHUD sẽ có buổi làm việc nghiêm túc với các nhà tư bàn về vấn đề chống ngập úng khu đô thị nói chung và ngập úng tầng hầm chung cư nói riêng.
Chỉ trong hơn 1 tháng (cuối tháng 8 – đầu tháng 10/2025) người dân Hà Nội đã phải trải qua 3 đợt mưa lớn gây ngập nặng do ảnh hưởng của 3 cơn bão số 5 Kajiki, bão số 10 Bualoi và bão số 11 Matmo.
Theo nhiều chuyên gia xây dựng để ứng phó với mưa lụt trong bối cảnh ngày càng phức tạp, khó lường, cần đồng bộ cả giải pháp kỹ thuật và quản lý: Thiết kế thang máy phải khảo sát đỉnh lũ cao nhất trong lịch sử khu vực, cũng như dự báo tình hình trong tương lai, đảm bảo chống ngập, nâng cao vị trí phòng máy, chống thấm tầng hầm, lắp cửa chống nước. Theo đó, cần có cảm biến nước và hệ thống cảnh báo: tự động ngắt điện khi phát hiện nước tràn, cảnh báo cư dân không sử dụng thang máy. Nguồn điện dự phòng: trang bị máy phát điện hoặc UPS để đảm bảo thang máy hoạt động trong tình huống khẩn cấp. Điều này đòi hỏi tư vấn thiết kế, tư vấn thang máy phải là những đơn vị có nhiều kinh nghiệm thực tiễn.
Thực tế cho thấy, để an toàn mùa mưa lũ rất cần kiểm tra định kỳ: đặc biệt với những thang máy đã lắp đặt từ 20 năm trước, cần thay thế linh kiện, nâng cấp hệ thống. Về lâu dài, công tác quy hoạch đô thị cần đề cập vấn đề cải thiện hệ thống thoát nước, hạn chế xây dựng tầng hầm ở vùng trũng.
Đối với phường Hoàng Liệt, ngay từ khi chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, phòng Kinh tế, hạ tầng đô thị đã làm việc với các Ban quản trị, các tổ dân phố, tuyên truyền cộng đồng, hướng dẫn cư dân cách xử lý khi thang máy gặp sự cố trong mưa lũ, nâng cao ý thức phòng ngừa. “Chúng tôi đã rà soát, phân loại và cảnh báo đối với những cung cư nằm khu vực thấp, cần phải đặc biệt quan tâm đến mực nước xung quanh, tuyệt đối không được chủ quan” – Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị Vũ Đức Minh chia sẻ.
Thang máy và lũ lụt là mối liên hệ đặc biệt, phản ánh thách thức an toàn đô thị trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu. Với phường Hoàng Liệt – nơi có tới 83 chung cư cao tầng, nhiều thang máy đã lắp đặt cách đây 20 năm – vấn đề này càng trở nên cấp bách. Để đảm bảo an toàn, cần sự kết hợp giữa công nghệ, chính sách quản lý và ý thức cộng đồng. Từ việc bảo vệ thang máy chung cư, chúng ta có thể nhìn rộng hơn về khả năng chống chịu của đô thị Việt Nam trước thiên tai, hướng tới phát triển bền vững và an toàn cho mọi cư dân.
