TCTM – Dù các phương pháp và chỉ tiêu kỹ thuật thử nghiệm thiết bị thang máy tại TCVN 6396-50:2017 hoàn toàn tương đương với Tiêu chuẩn EN 81-50:2014, nhưng kết quả thử nghiệm từ phòng thử nghiệm tại nước ngoài lại không được công nhận theo Thông tư 13/2024/TT-BLĐTBXH.
Như đã đề cập trong bài “Sự hài hòa giữa tiêu chuẩn thang máy quốc tế và Việt Nam”, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN) về thang máy được xây dựng, biên soạn dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế, cụ thể là Tiêu chuẩn châu Âu – EN 81. Việc áp dụng hoặc tham chiếu Tiêu chuẩn EN 81 giúp ngành thang máy Việt Nam dễ dàng loại bỏ các rào cản kỹ thuật trong thương mại quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu, xuất khẩu và trao đổi công nghệ thang máy.
Đặc biệt, đối với các yêu cầu về kiểm tra và thử nghiệm các bộ phận thang máy được đưa ra tại TCVN 6396-50:2017 hoàn toàn tương đương với EN 81-50:2014. Trong những năm qua, sự hài hòa này đã trực tiếp đơn giản hóa quá trình hợp quy cho sáu thiết bị an toàn thang máy bắt buộc theo QCVN 02:2019/BLĐTBXH, bao gồm:
1. Thiết bị khóa cửa tầng và khóa cửa cabin (nếu có);
2. Bộ hãm an toàn;
3. Hệ thống phanh của máy dẫn động;
4. Bộ khống chế vượt tốc;
5. Bộ giảm chấn;
6. Van ngắt hoặc van một chiều (đối với thang máy thủy lực).
Tiêu chuẩn EN 81, đặc biệt là EN 81-20 và EN 81-50, là bộ tiêu chuẩn được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng và tham khảo. Các thiết bị an toàn thang máy nói trên tại các quốc gia khác cũng được yêu cầu bắt buộc phải thử nghiệm tại các tổ chức được chỉ định, đảm bảo tuân thủ theo Tiêu chuẩn EN 81-20 và EN 81-50 trước khi lưu thông ra thị trường.
Chứng nhận thử nghiệm thiết bị khóa cửa tầng tuân thủ theo tiêu chuẩn EN81 do một tổ chức thử nghiệm thực hiện
Dù vậy, sự thay đổi của Thông tư 13/2024/TT-BLĐTBXH, được ban hành ngày 05/12/2024 và có hiệu lực từ ngày 01/02/2025, đã chính thức bãi bỏ Điều 6 của Thông tư 26/2018/TT-BLĐTBXH cho phép “thừa nhận, sử dụng kết quả thử nghiệm của phòng thử nghiệm tại nước ngoài”.
Theo ông Ngô Hồ Á – Đại diện Công ty CP Kiểm định Kỹ thuật, An toàn và Tư vấn Xây dựng – INCOSAF cho biết, thay vì được hợp quy dựa trên kết quả thử nghiệm của phòng thử nghiệm nước ngoài như trước đây, mọi thiết bị thang máy khi nhập khẩu về Việt Nam buộc phải thử nghiệm lại tại phòng thử nghiệm trong nước.
Theo QCVN 02:2019, để chứng nhận hợp quy thang máy, cần phải thực hiện kiểm tra/thử nghiệm các bộ phận/thiết bị an toàn của thang máy nói trên theo các yêu cầu quy định tại mục 5 của TCVN 6396-50:2017.
Phương pháp thử thang máy và các bộ phận an toàn thang máy được quy định trong Quyết định 496/QĐ-BLĐTBXH về việc chỉ định Công ty CP Chứng nhận và Kiểm định Vinacontrol CE là tổ chức được chỉ định do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành
Trong khi đó, TCVN 6396-50:2017 về Yêu cầu an toàn về cấu tạo và lắp đặt thang máy – Kiểm tra và thử nghiệm – Phần 50: Yêu cầu về thiết kế, tính toán, kiểm tra và thử nghiệm các bộ phận thang máy, được biên soạn hoàn toàn tương đương với tiêu chuẩn EN 81-50:2014 của Châu Âu.
Vấn đề này khiến nhiều doanh nghiệp đặt ra câu hỏi, các phương pháp và chỉ tiêu kỹ thuật được quy định tại TCVN 6396-50:2017 đều hoàn toàn tương đương với EN 81-50:2014. Các phòng thử nghiệm được chỉ định cũng đạt những tiêu chuẩn về phòng thử nghiệm quốc tế như ISO/IEC 17025, nhưng kết quả đo lại không được phép sử dụng. Nhiều doanh nghiệp băn khoăn việc lặp lại các phép đo này có thực sự cần thiết hay không, đặc biệt trong bối cảnh cả nước hiện có duy nhất một tổ chức được chỉ định thử nghiệm?
Bản đồ các quốc gia tham khảo, sử dụng Tiêu chuẩn châu Âu EN 81. (Nguồn: CEN)
Một vấn đề khác mà doanh nghiệp bức xúc phản ánh là tình trạng trùng lặp phép đo không cần thiết. Hiệu lực thời gian của một thử nghiệm hiện nay rất ngắn, áp dụng theo từng lô hàng sản phẩm – trong khi đó chi phí thử nghiệm lên tới 63 triệu đồng/5 thiết bị an toàn thang máy. Điều này khiến một doanh nghiệp phải lặp đi lặp lại quy trình tốn kém cho từng lô hàng, dù cho sản phẩm nhập về cùng model, bản vẽ, thông số kỹ thuật.
Rõ ràng, các phép đo có bản chất tương tự nhau, hoàn toàn có thể sử dụng kết quả đo trước cho sản phẩm sau, nhưng quy định vẫn yêu cầu phải lặp đi lặp lại các phép đo, thử nghiệm gây tốn kém chi phí cho doanh nghiệp.
Tại buổi thảo luận, lấy ý kiến của Hiệp hội Thang máy Việt Nam về những thay đổi của Thông tư 13 diễn ra chiều 9/6/2025, nhiều doanh nghiệp đề xuất cần đưa ra quy định thời gian công nhận kết quả thử nghiệm cụ thể và lâu dài hơn, đảm bảo tính kế thừa đối với các thiết bị có chung model, bản vẽ, thông số kỹ thuật,… tương tự như các chứng nhận quốc tế có giá trị nhiều năm.
Ngoài ra, nhiều đề xuất cho rằng cơ quan quản lý có thể cho phép công nhận kết quả thử nghiệm các quốc gia có điều kiện kinh tế kỹ thuật tốt hơn Việt Nam và lập danh sách các thiết bị đã được thử nghiệm, kiểm tra đánh giá để không phải tái kiểm tra giữa các đơn vị, giữa các lô hàng dù cùng một loại thiết bị, cùng một model thang.
Rõ ràng, dù Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc hài hòa tiêu chuẩn thang máy với quốc tế, đặc biệt qua việc áp dụng bộ Tiêu chuẩn EN 81, thì vấn đề bắt buộc thử nghiệm trong nước, lặp lại các phép đo – bất kể xuất xứ, tiêu chuẩn quốc tế sẵn có (như Vinacontrol CE khẳng định) – đang tạo ra những rào cản mới cho doanh nghiệp.
Thông tin mới cập nhật
