Xã hội thay đổi, công nghiệp hóa liên tục phát triển, xu thế người dân đổ về các thành phố lớn, nơi mà dễ tìm việc, dễ kiếm sống mưu sinh, gây áp lực cho đô thị, đất chật người đông, nhiều nhà cao tầng mọc lên đi kèm là các tiện ích đi lại, mua sắm, học hành, chăm sóc sức khỏe, phúc lợi an sinh.

Thang máy ra đời giải quyết được nhu cầu di chuyển trong nội bộ các tầng của các tòa nhà cao tầng, mang lại nhiều tiện ích cho cư dân sinh sống. Thang cuốn cũng được lắp đặt tại các trung tâm thương mại, các công trình có không gian lớn, lượng người di chuyển đông và liên tục.

Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, thang máy, thang cuốn ngày càng đẹp hơn, chất lượng tốt hơn, tốc độ nhanh hơn và an toàn hơn, nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều sự cố về thang máy, thang cuốn mà chúng ta cần tiếp tục quan tâm như: buồng thang rơi, cửa thang mở bước hụt xuống hố thang, buồng thang di chuyển khi cửa chưa đóng hẳn, đứt cáp, kẹt tay chân vào cửa thang máy, kẹt tay chân và đồ vật vào thang cuốn, rơi ra khỏi vách thang cuốn,…  trên thị trường hiện nay có quá nhiều hãng sản xuất thang máy, thang cuốn, việc chọn chủng loại nào cho phù hợp với công trình của chúng ta là một việc hết sức quan trọng.

Đầu tiên chúng ta bàn tới việc chọn chủng loại thang: về cơ bản khi đã được bán trên thị trường các hãng đều đáp ứng yêu cầu về an toàn, trừ một số ít đơn vị tự mua thiết bị về tích hợp lắp đặt không theo quy chuẩn. Đối với các tòa nhà cao tầng thì cần chọn các hãng có thương hiệu, tốc độ cao, nhiều cấp độ an toàn khi có sự cố, chính sách hỗ trợ tốt của hãng sau bán hàng, bảo đảm nguồn kinh phí đầu tư hợp lý.

Đối với các tòa nhà thấp tầng thì có thể lựa chọn các cây thang có tốc độ thấp hơn, vẫn đảm bảo việc di chuyển thuận tiện, sức khỏe cho mọi lứa tuổi. Tải trọng của thang có thể chở bao nhiêu người đồng thời, lưu lượng người di chuyển, làm cơ sở để lựa chọn chủng loại cho phù hợp. Đối với mọi cây thang sau khi lắp đặt xong đều cần kiểm định của cơ quan chức năng và tái kiểm định theo thời gian quy định của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực này.

Thứ hai là việc bảo trì thay thế vật tư tiêu hao: cần tuân thủ theo khuyến cáo của hãng, thay thế định kỳ vật tư tiêu hao như: cảm biến cửa thang, cáp tải, cuộn phanh, con lăn bậc thang và con lăn tay vịn với thang cuốn,…nhằm bảo đảm tuyệt đối an toàn trong quá trình sử dụng, khi có sự cố kỹ thuật viên vận hành cần thực hiện quy trình cứu hộ, thông báo tạm dừng thang, xác định sự cố, liên hệ với đơn vị bảo trì chuyên nghiệp để được hỗ trợ. Cần lắp đúng chủng loại thiết bị của cây thang đó, hiệu chỉnh và kiểm định an toàn đối với các thiết bị thay thế ảnh hưởng tới việc nâng/hạ hay di chuyển của thang.

Một số sự cố thang vừa qua đều do quy trình bảo trì bị cắt bỏ, kỹ thuật viên không ý thức được mức độ nghiêm trọng khi bỏ qua các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn của hãng sản xuất. Để bảo đảm an toàn, kỹ thuật viên cần nắm rõ quy trình thực hiện bảo trì, có người giám sát, đặt biển cảnh báo, có đủ bộ dụng cụ chuyên dụng và phần mềm để kiểm tra đánh giá đúng hiện trạng của cây thang đó.

Thứ ba là một số vấn đề liên quan tới an toàn của thang: một cây thang chất lượng ngoài mẫu mã đẹp, vật liệu, linh kiện tốt còn phải cần có yếu tố an toàn. Hiện nay các hãng đang triển khai một số vấn đề về an toàn như: Lò xo giảm chấn ở đáy thang, hệ thống cơ khí tự phanh khi thang rơi tự do, tủ cứu hộ có bộ lưu điện khi có sự cố báo cháy thang tự trôi về tầng đáy và tự mở cửa, dùng thẻ từ hoặc vân tay, khuôn mặt khi nhận diện cư dân để cho phép vận hành, không đóng cửa khi có vật cản ở cửa thang, điều hòa thông gió trong buồng thang.

Ngoài ra còn một số vấn đề an toàn khác như: khả năng vận hành êm ái, không rung lắc, gia tốc tăng/giảm dần đều không ảnh hưởng tới người có bệnh về tiền đình; cảnh báo sớm trên màn hình hiển thị lỗi các thiết bị hoặc chuẩn bị tới kỳ cần bảo trì thay thế; lập trình chạy chế độ linh hoạt khi thang đầy hoặc quá tải thì không dừng lại; phát hiện các thiết bị, chất cấm khi di chuyển trong thang bằng hệ thống camera thông minh; phát hiện nồng độ CO, CO2 quá ngưỡng cho phép trong buồng thang, phát tín hiệu cảnh báo ra ngoài hoặc trung tâm điều khiển khi phát hiện xô xát, đánh nhau, xâm hại, hoặc có tín hiệu cầu cứu bằng hình ảnh hoặc âm thanh khi khách đang ở trong buồng thang và ghi lại toàn bộ hình ảnh làm bằng chứng.

Thứ tư, không chỉ các nhà cao tầng mà gần đây xu thế các hộ gia đình cũng tự lắp các thang máy cho việc di chuyển thuận tiện của người già, trẻ nhỏ. Do thang máy hiện nay nhiều hãng cũng có chi phí đầu tư hợp lý, hộ gia đình có thể chấp nhận được. Tuy nhiên cần chú ý tới việc đào tạo vận hành cứu hộ khi có sự cố, bố trí thang bộ di chuyển khi thang máy không sử dụng được, khi cháy nổ, động đất thì phải dừng hoạt động của thang.

Thang máy, thang cuốn đã trở thành thiết bị giao thông chủ lực tại các công trình, tòa nhà, bên cạnh các tiện ích mang lại cần hiểu rõ các nguy cơ tiềm ẩn mất an toàn để phòng tránh. Ban quản lý vận hành các thiết bị này cần có các biển cảnh báo, hướng dẫn sử dụng, tuyên truyền sâu rộng tới mọi người dân để việc di chuyển được thông suốt, giữ gìn vệ sinh an toàn chung cho mỗi hành trình.

Đội ngũ vận hành, bảo trì thường xuyên được cập nhật thông tin, hướng dẫn đào tạo từ các chuyên gia nhằm trau dồi kỹ năng nghề nghiệp, tiên lượng các yếu tố nguy hiểm tiềm tàng, đánh giá sát thực trạng chất lượng sản phẩm để có tham mưu cho chủ sở hữu có phương án cải tạo, thay thế, nâng cấp sửa chữa kịp thời, hạn chế tối đa sự gián đoạn trong lưu thông hàng ngày.

Tác giả: Phi Vũ 

Cuộc thi “Viết về nghề thang máy” do Tạp chí Thang máy phát động nhân dịp Ngày Thang máy Việt Nam 16/7 (Vietnam Lift Day) nhằm tôn vinh các giá trị, nét đẹp của người làm nghề thang máy. Thời gian gửi bài dự thi từ 16/07/2024 đến 16/07/2025 (Bài dự thi được trao giải hàng tháng và giải chung cuộc).

Chi tiết thể lệ cuộc thi đọc tại: 

Phát động cuộc thi “Viết về nghề thang máy”