Chỗ đỗ xe ô tô – thoạt nghe đơn giản nhưng lại không dễ dàng, nhất là ở các khu đô thị và thành phố lớn. Hệ thống các bãi xe ngoài trời, bãi xe trong hầm cũng trở nên quá tải. Cho nên việc triển khai các dự án bãi đỗ xe cao tầng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với giao thông đô thị của Thủ đô.

“Vỡ trận” điểm đỗ xe

Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, trên địa bàn Thủ đô hiện có khoảng 6,9 triệu phương tiện giao thông (ô tô, xe máy), chưa kể lượng xe ngoại tỉnh ra, vào thành phố hằng ngày. Dự tính, với tốc độ tăng trưởng xe máy hơn 7,6%/năm; ôtô 16,1%/năm thì đến năm 2025 Hà Nội sẽ có khoảng 1,3 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy; đến năm 2030 có khoảng 1,7 triệu ô tô và 7,7 triệu xe máy. Tốc độ phát triển như vũ bão các loại phương tiện giao thông đã khiến nhu cầu đỗ xe ngày càng cấp thiết, trong khi hệ thống giao thông tĩnh (bãi, điểm đỗ xe công cộng) hiện nay còn quá thiếu và yếu.

Điểm đỗ cho xe ô tô tại đô thị lớn rất nan giải khi cầu vượt cung nhiều lần

Lượng xe tham gia giao thông càng lớn kéo theo nhu cầu sử dụng điểm đỗ xe càng tăng. Tuy nhiên, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong quỹ đất xây dựng đô thị và đất nội thị. Các quỹ đất này chỉ đáp ứng được 25 – 30% số lượng xe đang hoạt động trên địa bàn.

Nếu tình trạng gia tăng số lượng ô tô vẫn tiếp diễn như hiện tại thì trong tương lai không xa, Hà Nội sẽ “vỡ trận” về điểm đỗ xe.

Giải pháp nào?

Trước sự gia tăng số lượng ô tô rất lớn tại khu vực đô thị, một vấn đề cấp bách được đặt ra đối với hầu hết các nhà quản lý là làm thế nào có thể tăng tối đa khả năng đỗ xe trên một diện tích nhất định? Với quỹ đất ở các thành phố lớn ngày càng hạn hẹp, việc gia tăng thêm diện tích rất tốn kém, mất nhiều thời gian và thường không khả thi. Trong tình hình như vậy, các điểm đỗ xe thông minh, nhiều tầng, tận dụng tối đa không gian đã được thử nghiệm tại Việt Nam.

Cơ bản hệ thống đỗ xe trên cao được sử dụng phổ biến tại Việt Nam là hệ thống cơ khí, có nhiều ưu điểm vượt trội và chia thành 2 loại.

Thứ nhất là hệ thống đỗ xe cao tầng dạng xoay vòng đứng. Nếu với diện tích đất chỉ đủ đỗ xe cho 2 vị trí thì khi sử dụng hệ thống đỗ xe tự động dạng xoay vòng đứng có thể gia tăng sức chứa lên đến 16 chỗ. Hệ thống này được sử dụng khá phổ biến tại Hà Nội, Đà Nẵng.

Bãi đỗ xe thông minh dạng tháp xoay vòng đứng tại Volkswagen – Đức

Loại thứ hai là hệ thống đỗ xe cao tầng dạng xếp hình. Đây là giải pháp đỗ xe bán tự động với nhiều ưu điểm như tiết kiệm chi phí, dễ dàng thi công, linh hoạt trong tháo lắp, phù hợp với nhiều loại diện tích, địa hình khác nhau.

Video mô phỏng hệ thống xếp hình

Ông Nguyễn Văn Tú, phụ trách điểm đỗ xe 32 Nguyễn Công Trứ cho biết, điểm đỗ xe thông minh này được lắp đặt hệ thống đỗ xe tự động xoay vòng đứng AJ (AJ Automated parking systems) của nhà sản xuất Hàn Quốc. Với diện tích giới hạn chỉ hơn 100m² hệ thống có sức chứa tổng cộng 30 xe ô tô gồm 24 xe 4 chỗ và 6 xe 7 chỗ. Ước tính sơ bộ, hệ thống này đã tạo ra công suất gấp ít nhất 5 lần so với bãi đỗ xe tĩnh trên cùng một diện tích.

Hệ thống đỗ xe tự động AJ dùng loại thang nâng theo hành trình chuyển động dọc để đưa xe đến ô xếp, rất phù hợp lắp trong các tầng ngầm với số lượng có thể lên tới hàng nghìn xe. Việc gửi và lấy xe cũng rất linh hoạt bằng cách bấm nút trên bảng điều khiển. Trung bình tốn khoảng 2 – 3 phút để thực hiện gửi hay nhận phương tiện tại điểm đỗ thông minh trên cao này.

Điểm đỗ xe trên cao tại phố Nguyễn Công Trứ, Hà Nội

Một bãi đỗ xe cao tầng khác được lắp đặt trên phố Nguyễn Công Hoan cũng sử dụng hệ thống xoay vòng đứng gồm 17 khối nhà bằng giàn thép cao 4 tầng có sức chứa tới 221 xe.

Thiết bị đỗ xe AJ – Hàn Quốc tại điểm đỗ xe 32 Nguyễn Công Trứ, Hà Nội

Bản chất, “trái tim của hệ thống” đỗ xe trên cao nói trên chính là các thang máy đặc biệt được lắp đặt bên trong chúng. Thang máy sẽ làm nhiệm vụ nâng các xe, xoay vòng trên một trục thẳng đứng, tạo ra nơi đỗ xe thông minh trong một không gian hẹp. Pallet xe (kệ nâng xe) được treo trên 2 xích băng tải và di chuyển trên dây xích. Trên khung pallet có con lăn dẫn hướng để pallet cân bằng khi chuyển động. Hệ thống chỉ sử dụng 1 cơ cấu chấp hành (một loại động cơ dùng để di chuyển hoặc điều khiển một cơ cấu hay hệ thống).

Nhìn ra thế giới

Đánh giá tiềm năng cho thấy, quy mô thị trường và doanh thu của các giải pháp đỗ xe thông minh toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng từ hơn 4,4 tỷ đô la Mỹ vào năm 2022 lên 30,84 tỷ đô la Mỹ vào năm 2032.

Các nhà sản xuất ô tô đang tìm cách giảm bớt gánh nặng ngày càng gia tăng của giao thông toàn cầu bằng cách triển khai các giải pháp hỗ trợ kết nối Internet vạn vật (IoT) và bãi đậu xe thông minh (bao gồm đỗ xe trên cao). Trong số các công nghệ được sử dụng để thực hiện các giải pháp hiệu quả là phân tích dữ liệu, cảm biến tiên tiến, đồng hồ đỗ xe thông minh và các ứng dụng di động để đặt chỗ và thanh toán trực tuyến.

Thị trường bãi đậu xe thông minh của Mỹ dự kiến có tốc độ tăng trưởng rất cao do tốc độ đô thị hóa đang gia tăng, ngành công nghiệp ô tô phát triển mạnh. Theo đó, do sự hiện diện của nhiều công ty công nghệ đa quốc gia, cùng các quy định cởi mở của chính phủ và có sự hỗ trợ tài chính, Mỹ đã trở thành thị trường lớn nhất thế giới về bãi đậu xe thông minh. Giao thông cực kỳ đông đúc tại các thành phố lớn như New York, Los Angeles và những thành phố khác, cùng mức độ đánh giá ngày càng cao về kiểm soát giao thông và đỗ xe, đã thúc đẩy sự phát triển của thị trường đỗ xe thông minh ở Mỹ.

Một điểm đỗ xe thông minh tại New York (Mỹ)

Tại Đức, nhiều giải pháp đầu tư xây dựng, quản lý bãi đỗ xe được triển khai, giảm thời gian tìm chỗ đỗ xe và giảm tắc nghẽn giao thông. Các yếu tố như gia tăng số lượng phương tiện giao thông, các sáng kiến của chính phủ và kế hoạch xây dựng các thành phố thông minh, được dự báo góp phần tăng trưởng đáng kể số lượng các điểm đỗ xe thông minh ở Đức trong thập kỷ tới. Theo đó, thị trường giải pháp bãi đậu xe thông minh của Đức dự kiến sẽ tăng trưởng 16% trong giai đoạn từ năm 2022 – 2032.

Trong tương lai gần, hệ thống đỗ xe phục vụ tự động sử dụng kết hợp nhiều công nghệ để hỗ trợ chủ phương tiện tìm kiếm một chỗ đỗ xe thích hợp sẽ trở thành phổ biến. Theo  tính toán mới nhất, các giải pháp đỗ xe thông minh sẽ có ​​mức tăng trưởng gần 10% chỉ riêng trong năm 2022 so với năm 2021.

Giải quyết các vấn đề nảy sinh từ giao thông đang được cả thế giới quan tâm. Xu hướng chiếm lĩnh của công nghệ thông minh đang thúc đẩy phát triển các giải pháp đỗ xe thông minh mà sơ khởi là đỗ xe trên cao ở quy mô toàn cầu. Nhưng dù có áp dụng công nghệ gì, vai trò của thang máy trong các giải pháp là cốt lõi. Nó chính là “trái tim” trong giải pháp tháo gỡ nút thắt về điểm đỗ xe, một trong những bài toán hóc búa nhất của giao thông đô thị trên toàn thế giới.

Điều đó cũng chứng tỏ một điều, phạm vi hoạt động của thang máy là không nhỏ. Nó không bị giới hạn chỉ là phương tiện nâng người, nâng hàng trong các tòa nhà. Nó còn có tính ứng dụng linh hoạt, đa dạng trong nhiều lĩnh vực khác. Chính vì vậy, ngành công nghiệp sản xuất thang máy sẽ có dư địa rất rộng lớn và đó chính là cơ hội cho các doanh nghiệp đã, đang và sẽ gia nhập vào sân chơi này!