Người tiêu dùng chóng mặt giữa “thiên la địa võng” thang máy

Sự đa dạng trong cung cấp giải pháp, sản phẩm, dịch vụ của các đơn vị kinh doanh thang máy đã tạo cơ hội cho người dùng có nhiều lựa chọn theo các tiêu chí riêng của mình. Thường thì khách hàng khi chọn thang máy sẽ chọn một hoặc hai tiêu chí cơ bản phù hợp với mình. Chẳng hạn như chọn thang theo công nghệ, theo xuất xứ, theo điều kiện tài chính hoặc theo diện tích tối thiểu dành cho chiếc thang. Nhưng cũng có những khách hàng khá khó tính, chọn cho mình những chiếc thang máy có tính cá nhân cao.

Với đa số nhà cung cấp thang máy hiện nay, họ sẵn sàng đáp ứng mọi tiêu chí của khách hàng đặt ra. Với tiêu chí mà khách hàng đưa ra về giá, sẽ có những thang máy với giá chỉ từ 250 triệu, phù hợp với những gia đình cần thang máy nhỏ, không có nhiều yêu cầu về các tiêu chí khác. Tuy nhiên đối với các loại thang máy giá rẻ này, chất lượng, độ bền và một số tiêu chuẩn khác rất khó xác định, kiểm soát, đồng nghĩa với khả năng khách hàng sẽ gặp nhiều rủi ro trong khi sử dụng. Với những khách hàng khó tính hơn, đưa ra các yêu cầu về công nghệ như thang thủy lực, thang máy trục vít,… các loại thang máy này thường có mức giá cao hơn so với thang máy cáp kéo. Còn đối với những khách hàng có các yêu cầu đặc biệt về thang có tính cá nhân cao, giá cả đối với họ lại không đặt thành vấn đề. 

Thực tế lại có những trường hợp tạm gọi là “ru ngủ khách hàng”. Nhà cung cấp quảng cáo nhiều loại thang trên trang web của mình với giá cả vừa túi tiền của khách nhưng không nói rõ thang đó dùng công nghệ gì, xuất xứ quốc gia nào, cũng chẳng cần biết khách hàng yêu cầu kích thước thang bao nhiêu, thang có bao nhiêu điểm dừng,… Và khi khách hàng cần tư vấn về thang tương ứng mức giá đó, họ sẽ căn cứ vào điều kiện khách đưa ra để áp giá, đa số cao hơn nhiều so với giá đưa ra ban đầu. Đó là chưa kể đến tình trạng, nếu doanh nghiệp chỉ cung cấp 1 loại thang máy với công nghệ nhất định như cáp kéo, thủy lực hoặc trục vít, họ sẽ chủ yếu nói tới các ưu điểm mà bỏ quên những khuyết điểm khác. Một trong những thông tin phổ biến mà các doanh nghiệp quảng cáo với khách hàng là thang máy của họ thuộc phân khúc “liên doanh” (?!), còn liên doanh với hãng nào, sản xuất ở đâu, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia nào thì người tư vấn lại không cung cấp thông tin đầy đủ cho khách hàng.

Giá rẻ có đồng nghĩa với chất lượng thấp?

Thông thường, khi khách hàng đưa ra tiêu chí riêng, họ hướng tới tiêu chí đó mà chưa lường trước về các tiêu chí khác rất quan trọng của một chiếc thang máy như độ an toàn, độ bền, quy trình bảo dưỡng, bảo trì, kiểm định có phức tạp, tốn kém hay không. Trong khi đó, nhiều nhà cung cấp thang máy chỉ căn cứ vào tiêu chí khách đưa ra để bán thang máy cho họ, với mục tiêu chính là tiêu thụ sản phẩm thay vì tư vấn một giải pháp tổng thể, phù hợp nhất cho khách hàng.

Đánh giá về thực trạng này, một chuyên gia cung cấp giải pháp thang máy rất lo ngại khi đối với dòng thang máy gia đình, rất nhiều khách hàng khi chọn thang máy ưu tiên số một là tài chính, tiếp đó mới là an toàn, chất lượng, hình thức, xuất xứ, chất liệu,… “Có rất nhiều người mong muốn được sử dụng thang máy nhưng lại không biết lựa chọn như thế nào cho hợp lý. Đơn giản là bởi họ chưa có nhiều kiến thức về thang máy. Khi một người có nhu cầu lắp đặt thang máy thì trong đầu họ chỉ nghĩ rằng mình có nhu cầu lắp thang nhưng họ không có chuyên môn về thang máy nên không hiểu được là chất lượng sản phẩm như thế nào. Họ chỉ nghĩ về khoản tiền cần đầu tư trước chứ không bao giờ nghĩ là mình mua chất lượng sản phẩm như thế nào, tức là người ta chưa đặt chất lượng thang lên hàng đầu mà thứ đầu tiên họ nghĩ là tài chính”, vị chuyên gia nói. Chính việc tập trung lớn nhất vào vấn đề tài chính này khiến khách hàng quên mất những yếu tố quan trọng khác trong việc lựa chọn thang máy. Mà đôi khi, những người tư vấn lại không đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết trong việc lựa chọn thang máy cho người tiêu dùng. 

Thực tế đã chứng minh, một chiếc thang máy vận hành trơn tru, an toàn thì tỷ lệ xuất xứ, công nghệ, giá cả chỉ chiếm 50% yếu tố này, 40% còn lại là tới từ công đoạn lắp đặt. Thang dù xịn đến đâu, nếu lắp đặt không đúng quy định, không đúng thiết kế thì cũng không thể vận hành trơn tru và chắc chắn không thể đảm bảo an toàn. Yếu tố này chỉ có ở những nhà cung cấp thang máy chuyên nghiệp, có đội ngũ thợ kỹ thuật được đào tạo chuyên sâu, có tay nghề cao, có kinh nghiệm và trên tất cả là sự minh bạch trong việc cung cấp giải pháp cho khách hàng, từ công đoạn tư vấn, lắp đặt, bảo dưỡng, bảo trì, kiểm định,… đúng cam kết, đúng giá, đúng thời gian,…

Rất cần sự quyết liệt hơn của các cơ quan chức năng

Thang máy là một thiết bị đặc biệt, đòi hỏi các điều kiện rất cao trong vận hành để đảm bảo an toàn cho người dùng. Vì vậy, các nhà sản xuất thang máy phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn, tiêu chuẩn khi xuất xưởng, xuất khẩu sản phẩm. Thông thường thì dù các loại thang máy được sản xuất ở nước ngoài khi nhập khẩu vào Việt Nam hoặc hàng sản xuất ở Việt Nam cũng phải tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn chất lượng tương ứng của Việt Nam. Thực tế cũng có những nhà cung cấp thang máy vì chạy theo lợi nhuận, cạnh tranh đã lắp cho khách hàng những chiếc thang máy không đảm bảo chất lượng, không đảm bảo độ an toàn và không có độ bền lâu dài. “Nhiều người ham rẻ mua thang rẻ tiền, đến khi vận hành thì tiền sửa chữa, thay thế phụ kiện có khi còn nhiều hơn tiền mua thang”, một chuyên gia thang máy nhận xét.

Theo Điều 5.1.2 và Điều 5.1.3 Thông tư số 15/2018/TT-BLĐTB&XH của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, thang máy gia đình phải được gắn dấu hợp quy trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường. Cụ thể, đối với thang máy sản xuất trong nước, việc chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 5 là thử nghiệm mẫu điển hình và đánh giá quá trình sản xuất, giám sát thông qua thử nghiệm mẫu lấy tại nơi sản xuất hoặc trên thị trường kết hợp với đánh giá quá trình sản xuất nếu thang máy được sản xuất hàng loạt. Đối với thang máy được sản xuất đơn chiếc cần được chứng nhận hợp quy theo phương thức 8 là thử nghiệm hoặc kiểm định toàn bộ sản phẩm hàng hóa. Đối với thang máy nhập khẩu, theo Điều 5.1.4, việc chứng nhận hợp quy được thực hiện theo phương thức 7 là thử nghiệm, đánh giá lô sản phẩm, hàng hóa nếu được nhập khẩu hàng loạt hoặc chứng nhận hợp quy theo phương thức 8 thử nghiệm hoặc kiểm định toàn bộ sản phẩm hàng hóa. Như vậy cả 2 loại thang máy sản xuất trong nước và nhập khẩu muốn lưu thông trên thị trường đều phải gắn dấu hợp quy, trong đó phải thử nghiệm và đánh giá nhiều quá trình. Tuy nhiên trong thực tế, việc thử nghiệm sản phẩm để có đánh giá tổng thể rất khó thực hiện do nhiều nguyên nhân mà một trong những nguyên nhân là thiếu các thiết bị chuyên dụng, thiếu nhân lực. Và như thế, rất khó đánh giá chất lượng, độ an toàn thực tế của các loại thang máy lưu thông trên thị trường, đồng nghĩa với việc thang tốt xấu lẫn lộn, kết quả cuối cùng là người tiêu dùng chịu thiệt thòi khi mua phải thang không đúng với giá trị.