TCTM – Tọa lạc lại khu phố Hudson Yards của New York (Mỹ), công trình Vessel cao 45m với 16 tầng, được ví như một khối tượng điêu khắc khổng lồ với sự kết hợp phức tạp, mê hoặc của 154 cầu thang liên kết với nhau theo dạng hình học.
Vessel, còn được biết đến với tên gọi Hudson Yards Staircase, được kỳ vọng sẽ trở thành một biểu tượng mới của New York ngay từ khi ra mắt năm 2016. Tác phẩm nghệ thuật khổng lồ này đã hoàn thành vào năm 2019, là một phần của dự án bất động sản lớn nhất nước Mỹ do hai tập đoàn Related và Oxford Properties Group đầu tư 200 triệu USD.
Ban đầu, Heatherwick Studio được giao nhiệm vụ thiết kế một quảng trường công cộng tại khu phố Hudson Yards, một nơi lý tưởng để chào đón du khách và là địa điểm gặp gỡ cho cư dân. Thử thách lớn nhất là tạo ra một điểm nhấn ấn tượng, không bị lu mờ trước những tòa tháp chọc trời xung quanh.
Vessel đã ra đời với lối kiến trúc độc đáo, được ví như một “tổ ong” hay “mê cung” khổng lồ, kết nối toàn bộ khu phố Hudson Yards. Với hình dáng một tác phẩm điêu khắc, công trình cao 45m, gồm 16 tầng và gần 2.500 bậc thang, được bố trí logic để tạo ra một mạng lưới ba chiều liên tục. Công trình này có thể chứa 1.000 du khách cùng lúc.
Toàn bộ cấu trúc được tạo thành nhờ sự liên kết của hệ thống cầu thang, đóng vai trò như bộ khung chịu lực. Mặt dưới cầu thang được ốp khung thép mạ đồng, nổi bật dưới ánh sáng mặt trời. Vessel sử dụng giải pháp kết cấu kín, không cần cột hay dầm chịu lực. Thay vào đó, một cột thép được chèn giữa mỗi cặp cầu thang, tạo nên sự liên kết tự nhiên.
Tổng cộng 154 cầu thang làm từ thép hàn được sản xuất sẵn tại Venice (Italy) rồi vận chuyển sang Mỹ qua 6 chuyến tàu khổng lồ. Quá trình lắp ráp kéo dài hơn ba năm với nhiều khó khăn, nhưng đã tạo ra một công trình có tính thẩm mỹ và an toàn cao, với mọi chi tiết từ khớp nối đến tay vịn đều được thiết kế riêng biệt.
Tuy nhiên, với một mê cung cầu thang phức tạp như vậy, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để tất cả mọi người, kể cả những du khách bị hạn chế khả năng di chuyển, đều có thể trải nghiệm công trình này một cách trọn vẹn? Đây là lúc một giải pháp kỹ thuật tinh vi và độc đáo được hé lộ: hệ thống thang máy của Vessel.
Vessel là một kiệt tác nghệ thuật tương tác, nhưng cũng là một công trình phức tạp, đặt ra nhiều thách thức trong việc di chuyển. Với 154 cầu thang và gần 2.500 bậc, việc leo lên các tầng cao có thể khó khăn với nhiều người. Vì vậy, Heatherwick Studios đã hợp tác với Liberty Elevator Corporation để tạo ra một chiếc thang máy độc đáo, vừa hòa hợp với kiến trúc tổng thể, vừa đáp ứng tiêu chuẩn tiếp cận nghiêm ngặt của New York.
Ẩn mình bên trong mạng lưới cầu thang chằng chịt, chiếc thang máy kính nằm ở phía nam công trình, chuyên phục vụ những du khách bị hạn chế khả năng di chuyển. Với tốc độ tối đa 30,5 m/phút, thang máy giúp hành khách lên đến đỉnh tòa tháp một cách êm ái để chiêm ngưỡng toàn cảnh ấn tượng của thành phố.
Việc tích hợp một hệ thống thang máy vào cấu trúc mở của Vessel là một thách thức lớn. Các kỹ sư phải đảm bảo không làm ảnh hưởng đến tính toàn vẹn nghệ thuật của công trình. Hơn nữa, công trình hoàn toàn ở ngoài trời, tiếp xúc với thời tiết khắc nghiệt của New York từ không khí biển ẩm ướt vào mùa hè đến những trận bão tuyết mạnh vào mùa đông, đòi hỏi thang máy phải cực kỳ bền bỉ và đáng tin cậy.
Chiếc thang máy này được mệnh danh là “một trong những chiếc thang máy phức tạp nhất thế giới”. Trục thang máy không thẳng mà uốn lượn theo một đường cong với nhiều góc nghiêng khác nhau, đồng thời vẫn phải dừng ở cả 8 tầng có các độ sâu của sảnh tầng khác nhau.
Để giải quyết vấn đề này, thang máy được thiết kế hoạt động trên một đường ray cong với cơ chế thanh răng và bánh răng, một công nghệ thường thấy ở các hệ thống thang leo dốc.
Điều làm nên sự khác biệt và độc nhất vô nhị trên thế giới của thang máy này chính là một loạt hệ thống thủy lực tự cân bằng hoàn toàn mới lạ. Hệ thống này giúp cabin luôn giữ ở trạng thái nằm ngang một cách hoàn hảo khi di chuyển trên đường ray dốc và uốn lượn.
Các bộ phận cơ khí phức tạp, bao gồm cả hệ thống sưởi và làm mát, được khéo léo giấu kín bên trong sàn cabin để không ảnh hưởng đến tầm nhìn 360 độ của du khách ra khung cảnh ngoạn mục bên trong.
Hệ thống điều khiển vận hành cũng hoàn toàn không dây, truyền lệnh qua WiFi từ phòng máy đến cabin, giúp loại bỏ việc sử dụng cáp điện truyền thống. Điều này không chỉ tối ưu hóa thẩm mỹ mà còn tăng tính an toàn và hiệu quả.
Bằng cách tích hợp công nghệ tiên tiến vào một cấu trúc kiến trúc phức tạp, các nhà thiết kế đã vượt qua mọi thách thức để tạo ra một trải nghiệm di chuyển vừa an toàn, tiện lợi, vừa hài hòa với vẻ đẹp tổng thể của Vessel. Hệ thống thang máy không chỉ là một giải pháp chức năng mà còn là một thành tựu kỹ thuật đầy sáng tạo, góp phần hoàn thiện và nâng tầm giá trị của công trình biểu tượng này.
Vessel không chỉ là một quảng trường công cộng rộng hơn 2.210m² mà còn là một trung tâm du lịch đầy tiềm năng, một điểm check-in không thể bỏ qua của các “tín đồ sống ảo” và thậm chí là bối cảnh chính trong video ca nhạc Takeaway đình đám của Lennon Stella và The Chainsmokers.
Công trình này đã trở thành một biểu tượng kiến trúc mới, một phần của “cuộc chạy đua với bầu trời” tại New York, góp phần định hình lối kiến trúc tương lai của thành phố này.
Nội dung: Phương Trang
Hình ảnh: Tổng hợp
