TCTM – Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra thực tế: “Đấu thầu nói để chặn tiêu cực, nhưng thực chất có chặn được không hay thông thầu, bán thầu hết rồi, che đậy cho nhau hết rồi?”
Quốc hội chiều 17/5/2025 thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Tổng Bí thư Tô Lâm thẳng thắn chỉ ra thực trạng nhiều năm liền “có tiền mà không tiêu được hết, trong khi đất nước rất cần phát triển, phải đi vay nước ngoài”.
“Với đấu thầu, riêng quy trình không đã hết cả năm. Mấy tháng chọn thầu, mấy tháng mở thầu, mấy tháng chấm thầu. Như vậy làm gì còn thời gian thực thi trong khi tiền ngân sách cho trong năm, không được để tiền năm nay tiêu cho sang năm. Tôi thấy như vậy thật khó.
Đầu tư công quý 1 thấp nhất do vướng các thủ tục. Do đó, muốn sửa Luật Đấu thầu phải tổng kết lại xem “ông đấu thầu” (này) có những tội gì. Tội nặng lắm. Tội chậm tiến độ phát triển, chậm công trình, chất lượng kém, tội hư hỏng, mất cán bộ và không tiết kiệm.
Mục tiêu của đấu thầu để hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ và có những công trình tốt, nhưng không làm được. Vậy phải làm sao để chữa được bệnh này”, Tổng Bí thư nêu rõ.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhắc lại khi làm việc với Bộ Y tế đã đặt vấn đề với đấu thầu thuốc như đấu giá thì người bệnh Việt Nam không có điều kiện tiếp cận với các tiến bộ trên thế giới. Cũng từ đó sinh ra phải xách tay, ngoài luồng, tạo cơ hội cho buôn lậu, hàng giả. Trong khi bệnh viện vẫn phải cấp thuốc nhưng thuốc không ai uống, rất lãng phí.
“Tôi hỏi những máy móc tiến bộ nhất, công nghệ hay nhất, người bệnh Việt Nam có được tiếp cận không. Với cơ cấu như thế này không bao giờ tiếp cận được, thuốc tốt không có. Đây chính là tội của ai? Tội của các quy định này, của việc thực thi các quy định này. Làm sao phải chữa được vấn đề này”, ông nói.
“Nói đấu thầu để ngăn chặn tiêu cực nhưng thực chất có được không? hay thông thầu, bán thầu, che đậy cho nhau. Làm đường có máy nọ máy kia, nhưng thực tế bán đến F9, F10, công nhân vẫn ngồi gánh đá, có thấy máy móc nào đâu. Những trường hợp như thế tại sao không lên án, tố cáo”, Tổng Bí thư nhận định.
Tổng Bí thư cũng đề cập sự thiếu linh hoạt trong đầu tư công và hợp tác công – tư. Đều là tiền nhà nước, tiền địa phương, nhưng hai bên không hợp tác được. Tư nhân muốn góp sức cũng không vào được vì sợ biến tài sản công thành tài sản tư. Thể chế hiện hành chưa tạo điều kiện cho các mô hình hợp tác đa dạng như BOT, BT, dẫn đến tình trạng “chết” chính sách, phải cấm rồi lại cho khôi phục.
“Những công ty xây dựng giỏi không cần đấu thầu vẫn đầy việc, nhưng lại phải cạnh tranh với những hợp tác xã không đủ năng lực. Doanh nghiệp tư nhân bị đối xử ghẻ lạnh, trong khi vốn đầu tư nước ngoài thì không sao cả”, ông nói, nhấn mạnh rằng chính sách phải công bằng để khơi thông nguồn lực khổng lồ trong dân và doanh nghiệp.
“Hệ thống luật pháp như một đội hình chạy mà chưa thẳng hàng, người nọ phải chờ người kia. Nếu chờ cho chỉnh tề mới chạy thì thiên hạ đã đi trước mình rất xa”, Tổng Bí thư Tô Lâm ví von.
Tổng Bí thư yêu cầu thay đổi tư duy từ pháp luật quản lý sang pháp luật phục vụ và kiến tạo phát triển. Luật pháp không chỉ để kiểm soát mà phải mở đường, khuyến khích sáng tạo, khơi thông sức dân. Pháp luật cũng phải có tính dự báo cao, đi trước một bước, định hướng cho một xã hội tương lai. Việc thi hành pháp luật phải nghiêm minh, công bằng, thực chất.
Tổng Bí thư cho biết Trung ương đã và đang khẩn trương xây dựng các nghị quyết lớn như về khoa học công nghệ, hội nhập quốc tế, thể chế, kinh tế tư nhân, giáo dục đào tạo, nguồn nhân lực và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Trong đó, Nghị quyết 66 là định hướng quan trọng về xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, minh bạch, khả thi, tạo môi trường ổn định cho sản xuất kinh doanh và hội nhập quốc tế, loại bỏ triệt để rào cản do luật chồng chéo.
“Luật pháp không phục vụ một vài nhóm mà phải phục vụ toàn dân. Phải bỏ được cơ chế xin – cho, xóa đặc quyền đặc lợi, phân cấp rõ ràng, ai làm luật gì thì đừng vì quyền lợi của chính mình. Cần phải làm từng bước, lựa chọn trọng tâm, và quan trọng là quyết tâm thực hiện”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.
Đấu thầu thang máy – Những ‘mánh khóe’ lách luật hay ngang nhiên thách thức?
Thông tin mới cập nhật
