TCTM – Ngày nào cũng vậy, thang máy cần mẫn làm việc, đưa người lên-xuống chung cư, dịu dàng dừng ở mỗi tầng như một lời chào, lời nhắn gửi, giúp mỗi người được trở về tổ ấm. Thế nhưng có bao giờ chúng ta nói lời cảm ơn với thang máy? Hay chúng ta chỉ coi chiếc thang như một cỗ máy chuyên chở, vô hồn và có lúc giở chứng?
Mỗi chung cư có thể được coi là một thôn. Ở nông thôn, mỗi thôn làng xưa đều có cổng thôn làng. Rồi ở nhiều thôn còn có cổng xóm. Thì chung cư cũng vậy. Cổng chung cư cũng coi như cổng thôn làng, nhưng dường như không được chăm chút cho lắm. Song ở bên trong, mỗi chiếc thang máy cũng được coi như cổng xóm. Và chiếc “cổng xóm thang máy” thậm chí còn quan trọng hơn cổng xóm ở nông thôn, bởi thang máy liên quan sự an toàn cho cư dân nhiều hơn. Mỗi người đều cầu mong mình được an toàn, suôn sẻ mỗi khi ra khỏi căn hộ, và lúc trở về, được thang máy mở cánh cửa ra, như mở vùng tay ôm lấy. Thì thế, thang không phải là một cỗ máy vô hồn, mà là cầu nối để ta có thể tạm xa thế giới ồn ào bên ngoài, sống an lành trong mỗi căn hộ mà ta yêu quý. Rồi thang lại chào ta, tiễn ra đi làm với tất cả sự hứng khởi.
Và có đúng là, ngày nào ta cũng phải được thang mở cánh cửa, như mở cánh tay êm ái ra không? Sự gắn bó ấy cho mỗi người hình dung về một thứ tình cảm giống như tình bạn hữu. Ngày nào cũng có nhau.
Trong dòng quay cuồn cuộn của cuộc sống gấp gáp, đôi khi ta quên đi những điều rất đơn giản nhưng quan trọng. Quên nói lời cảm ơn đến chiếc thang máy thân thương như người thôn quê vẫn biết ơn cổng xóm, cổng thôn làng. Chiếc cổng ở miền quê bao giờ cũng hiện lên bằng nét rêu phong, cổ kính, hiền từ, là chứng nhân của bao đổi thay cuộc sống. Chiếc thang máy nơi chung cư cao tầng cũng vậy thôi. Tuy không rêu phong cổ kính, ngược lại lúc nào cũng diện tấm áo mới, mẫn cán phục vụ mọi người, nhưng thang máy luôn lành hiền dìu bước chân ta. Và ta phải biết ơn, trân trọng điều đó như đã từng biết ơn và trân trọng cổng thôn làng, cổng xóm. Đó phải nên là một lối ứng xử qua lại, nhân văn và bền chặt.
Nơi tôi sống là chung cư 41 tầng, hội tụ người dân nhiều tỉnh thành với nhiều cá tính và 6 chiếc thang máy cứ đều đặn phục vụ, chẳng phân biệt già trẻ, gái trai, sang giàu. Nhiều lúc, tôi chuyện trò với thang, để thấy sự tinh tế trong không chỉ cách thiết kế, mà còn trong các thang vận hành và phục vụ. Có lần, tôi hỏi chiếc thang được lắp sớm nhất: “Trong 6 thang, đâu là anh, đâu là em? Và thang có bao giờ tị nạnh?”. Chiếc thang được lắp sớm nhất trả lời: “Tất nhiên, tôi được con người lắp đặt sớm nhất, nên sẽ là anh. Cứ thế, đứa được lắp cuối cùng là út. Trong khi phục vụ, loài thang máy lấy sự phục vụ an toàn cho người là trên hết, nên không có chuyện tị nạnh. Nhưng chúng tôi cũng có lúc mệt mỏi, ốm đau khi vận hành quá công suất hoặc lúc trời bão gió. Lúc đó con người đã tỉ mỉ và cẩn thận chữa trị, nên chúng tôi lại có thể trở về với công việc”. Tôi lại hỏi: “Thang có tình yêu không? Và chuyện thư giãn diễn ra khi nào?”. Ro ro ro. Tiếng thang máy hiền từ đáp: “Hẳn anh đã từng hỏi hòn đá, hỏi chiếc lá câu này. Loài thang máy có tình yêu, cảm xúc như muôn loài. Làm việc nhiều quá chúng tôi cũng mỏi mệt. Lúc thư giãn là khi được chị lao công lau dọn, chùi lên mình chúng tôi bằng chiếc khăn êm ái. Nhưng tôi cũng buồn vì có những người thiếu ý thức khi ở bên chúng tôi”.
Tôi lặng đi. Và tôi hiểu hơn về những giá trị cũng như ứng xử cuộc đời. Có người chinh phục được nhiều đỉnh cao, trở nên giàu có nhưng vô tâm trước “người bạn” vẫn đang hằng ngày đưa đón mình. Như lời của thang, người bạn ấy cũng cần đối xử lại bằng cách không vẽ bậy, không xả rác và sử dụng thật khoa học, tránh làm thang đau lòng, rối ren. Thang cũng cần con người cộng sinh với loài thang, để việc vận hành được trơn tru, thuận lợi. Vì thang cũng sợ mình bị vấy bẩn, bị bỏ đói tình cảm. Đó là thứ đói kinh khủng nhất mà đâu đó ngoài kia con người đang phải đối mặt.
Vậy nên tôi rất nể trọng những lao công, người đã thắp hoa cho thang máy. Họ đặt những chậu cảnh, chậu hoa bên sảnh, trước thang máy để tạo một không khí hài hòa, văn minh. Để khi chung cư vắng lặng, thang có thể lặng thầm ngồi ngắm, ngẫm nghĩ về cuộc đời. Chung cư chuyển mình rộn ràng trong những ngày cuối năm rất rõ. Đó là không khí của âm nhạc trên màn hình quảng cáo. Đó là những chậu cảnh đang báo hiệu xuân ấm sắp về. Chăm sóc và yêu thang, chính là cách trả ơn, để thang vui khỏe, chăm sóc lại cư dân.
Nhạc rộn ràng. Ngoài kia phố xá tấp nập. Không biết có bao người đang nghĩ như tôi. Tôi chợt nghe thấy một bác trong ban bảo vệ nói nhỏ với đồng nghiệp: “Năm nay chung cư sẽ trang hoàng rực rỡ hơn. Đặc biệt hai chậu hoa lớn đặt trước 6 thang là cách để không gian đẹp, thang đẹp”. Trong cách nói của bác, tôi thấy nét môi cười lạc quan. Rồi lại nghĩ, mình sẽ mua hoa gì tặng thang máy đây?
Tối khá muộn, khi trở về nhà cùng một bó hoa, thì trong thang cũng chỉ có một cô gái trẻ, ôm bó hoa với nét xuân ngời, đang thầm thĩ điều gì đó.
Hình như cô cũng đang tặng hoa cho thang máy./.
