Phát huy vai trò doanh nghiệp, hiệp hội trong hoạt động tiêu chuẩn hóa

HOẠT ĐỘNG CỦA HIỆP HỘI, THỜI SỰ, TRONG NƯỚC

Thứ ba, 14/10/2025, 15:06

TCTM – Sáng 14/10/2025, hưởng ứng Ngày Tiêu chuẩn Thế giới, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (TCĐLCL), Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Tiêu chuẩn Thế giới 14/10 và Hội thảo “Tiêu chuẩn và Quan hệ đối tác: Kết nối cùng hành động vì sự phát triển bền vững.”

Tham dự Lễ kỷ niệm có Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định; Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia Nguyễn Nam Hải; Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia Trần Hậu Ngọc; Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam Triệu Việt Phương;

Nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL Ngô Quý Việt; Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam Vũ Văn Diện; Nguyên Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam Phó Đức Sơn cùng đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ KH&CN, các đơn vị trực thuộc Ủy ban và các tổ chức, Viện nghiện cứu, Hiệp hội, trường Đại học, doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu.

Toàn cảnh Lễ kỷ niệm Ngày Tiêu chuẩn Thế giới 14/10 và Hội thảo “Tiêu chuẩn và Quan hệ đối tác: Kết nối cùng hành động vì sự phát triển bền vững.”

Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định cho biết năm 2025 đánh dấu nhiều cột mốc quan trọng trong hoạt động tiêu chuẩn hóa quốc gia. Tính đến nay, Việt Nam đã công bố hơn 14.200 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), trong đó tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế và khu vực đã đạt khoảng 63% – một tỷ lệ tiệm cận với các nước công nghiệp phát triển.

Thứ trưởng Bộ KH&CN cũng chia sẻ, các tiêu chuẩn đã được xây dựng và áp dụng không chỉ trong những lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp, cơ khí, điện tử…, mà còn mở rộng mạnh mẽ sang các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo, đô thị thông minh, an ninh dữ liệu…

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định phát biểu chỉ đạo

“Vai trò của doanh nghiệp trong hoạt động tiêu chuẩn hóa ngày càng được nâng cao. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam không chỉ tích cực áp dụng tiêu chuẩn quốc tế mà còn chủ động tham gia xây dựng TCVN, đóng góp vào các ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc tế ISO, IEC,” Thứ trưởng cho biết.

Bên cạnh đó, năm nay cũng ghi nhận một dấu mốc mang tính thể chế đặc biệt, cụ thể Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, tạo ra bước đột phá trong cải cách thủ tục công bố hợp quy, công nhận kết quả đánh giá sự phù hợp, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ xã hội hóa và hội nhập tiêu chuẩn quốc tế. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đang được hoàn thiện với trọng tâm là hiện đại hóa hạ tầng chất lượng quốc gia, đồng bộ hóa với yêu cầu chuyển đổi số và phát triển xanh.

Tham gia trình bày tham luận tại hội thảo, Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Việt Nam Nguyễn Huy Tiến nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp, hiệp hội trong công tác đóng góp, xây dựng và hoàn thiện hệ thống Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN). Tiêu chuẩn phải xuất phát từ doanh nghiệp, có sự tham gia của doanh nghiệp và phục vụ chính doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Huy Tiến, với mục tiêu xây dựng hạ tầng chất lượng đồng bộ và hiện đại, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật (Luật số 70/2025/QH15) đã mở rộng khung chính sách và nguyên tắc quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Việt Nam Nguyễn Huy Tiến trình bày tham luận “Tiêu chuẩn dẫn dắt: Vai trò của Hiệp hội – Doanh nghiệp”.

Khoản 2 Điều 6 của Luật số 70/2025/QH15 quy định: “Hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn và hoạt động trong lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật thực hiện theo nguyên tắc Nhà nước định hướng, thị trường là chủ đạo, doanh nghiệp là trung tâm, xã hội tham gia tích cực”, thể hiện tư duy cải cách thể chế mạnh mẽ, chú trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đáng chú ý, Luật cho phép mở rộng hình thức hợp tác công – tư trong phát triển dịch vụ tiêu chuẩn, khuyến khích hiệp hội, doanh nghiệp và người Việt Nam ở nước ngoài tham gia xây dựng tiêu chuẩn quốc gia.

Từ kinh nghiệm quốc tế và căn cứ vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Việt Nam cho biết, Hiệp hội và Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam đã chủ động ký kết hợp tác trong công tác phát triển, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn thang máy, thang cuốn và băng tải chở người tại Việt Nam.

Theo đại diện Hiệp hội Thang máy Việt Nam, nội dung hợp tác giữa hai bên tập trung vào ba định hướng chính:

– Chuẩn hóa và hoàn thiện hệ thống TCVN ngành thang máy, bảo đảm tính đồng bộ, cập nhật và hài hòa quốc tế;

– Hình thành cơ chế phối hợp lâu dài trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, xây dựng tiêu chuẩn, chứng nhận sự phù hợp và đào tạo nghiệp vụ…;

– Thúc đẩy vai trò của Việt Nam trong các tổ chức tiêu chuẩn hóa khu vực và quốc tế trong lĩnh vực thang máy.

Về nhiệm vụ cụ thể, ông Nguyễn Huy Tiến cho biết, trong năm 2026, Hiệp hội Thang máy Việt Nam và Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam sẽ tập trung đánh giá, hoàn thiện và ban hành tiêu chuẩn TCVN về “Thang máy – Yêu cầu an toàn trong vận hành.” Hiện kế hoạch này cũng đã được đưa vào kế hoạch xây dựng tiêu chuẩn quốc gia gia của các Bộ, ngành đợt 2 năm 2025 và được Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt.

Song song, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam sẽ tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ thủ tục pháp lý và chuyên môn để Hiệp hội Thang máy Việt Nam chủ trì xây dựng các TCCS về thang máy, thang cuốn và băng tải chở người, tập trung vào các nội dung chưa được đề cập trong TCVN và chưa có điều kiện khả thi để xây dựng TCVN.

Đánh giá về phần tham luận và sự phối hợp giữa Hiệp hội Thang máy Việt Nam và Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định ghi nhận tinh thần chủ động của hai đơn vị trong việc triển khai ngay sau khi Luật được ban hành.

Thứ trưởng cũng bày tỏ mong muốn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn, các bên cần giữ vững nguyên tắc minh bạch, hài hòa lợi ích và phát huy tính tiên phong của doanh nghiệp, hiệp hội nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong tiến trình này.

“Câu chuyện tiêu chuẩn không phải là của riêng Ủy ban, mà là câu chuyện của doanh nghiệp và của hiệp hội,” Thứ trưởng nhấn mạnh, đồng thời đề nghị sau khi tiến hành thành công, hai bên tăng cường tuyên truyền, đây là cách thức tiếp cận để xây dựng tiêu chuẩn quốc gia trên nền tảng tiêu chuẩn của hiệp hội.

Lý giải thêm vì sao cần đề cao vai trò của hiệp hội, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định cho biết xây dựng tiêu chuẩn là để dẫn dắt quốc gia, dùng tiêu chuẩn nào là định hướng quốc gia vào định hướng công nghệ đó, cho nên rất cần sự công khai, minh bạch, đảm bảo cân bằng quyền lợi của tất cả những người có liên quan.

Thứ trưởng nhấn mạnh Ủy ban chỉ đóng vai trò đồng hành, còn doanh nghiệp và hiệp hội mới là lực lượng chủ công, đồng thời bày tỏ kỳ vọng các hợp tác giữa Hiệp hội và VSQI sẽ mang lại những kết quả cụ thể, góp phần giúp doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào hoạt động tiêu chuẩn hóa.

Phát biểu bế mạc Lễ kỷ niệm, Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia Nguyễn Nam Hải hy vọng với sự đồng hành của các cơ quan, tổ chức, hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia và nhà khoa học, chúng ta sẽ cùng nhau biến tiêu chuẩn thành ngôn ngữ chung, mang lại niềm tin, sự hợp tác và là nền tảng thúc đẩy phát triển toàn diện trong hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.