TCTM – Việc không công nhận kết quả từ phòng thử nghiệm nước ngoài như trước kia đang gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp, chi phí thử nghiệm và thiết bị có thể lên tới 200 triệu đồng/thang máy.
Chiều ngày 9/6/2025, Hiệp hội Thang máy Việt Nam đã tổ chức cuộc họp lấy ý kiến các doanh nghiệp về việc Thông tư 13/2024/TT-BLĐTBXH (sau đây gọi là Thông tư 13) ban hành ngày 5/12/2024, bãi bỏ Điều 6 của Thông tư 26/2018/TT-BLĐTBXH – quy định cho phép “thừa nhận, sử dụng kết quả thử nghiệm của phòng thử nghiệm tại nước ngoài. Quy định mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/2/2025, tác động trực tiếp tới các doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất và kiểm định thang máy.
Buổi họp thu hút hơn 70 đại diện đến từ các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, kiểm định và báo chí tham dự theo hai hình thức trực tuyến và trực tiếp. Nhiều ý kiến đã chỉ ra những bất cập trong triển khai thực tế, đặc biệt là nguy cơ “tắc nghẽn” thử nghiệm do phụ thuộc hoàn toàn vào một đơn vị thử nghiệm duy nhất là Vinacontrol có một cơ sở thử nghiệm đặt tại Hà Nội.
Toàn cảnh buổi thảo luận
Chia sẻ tại cuộc họp, ông Ngô Hồ Á – Đại diện Công ty CP Kiểm định Kỹ thuật, An toàn và Tư vấn Xây dựng – INCOSAF, việc không công nhận kết quả từ phòng thử nghiệm nước ngoài như trước kia đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp phải thực hiện thử nghiệm lại các thiết bị an toàn thang máy tại Việt Nam.
Ông Ngô Hồ Á cho biết thêm, theo Thông tư 28/2012/TT-BKHCN, đối với thang máy, các phương thức thử nghiệm đang áp dụng là phương thức 5 (kiểm tra tại nơi sản xuất của nhà chế tạo), phương thức 7 (đánh giá theo lô nhập khẩu) và phương thức 8 (đánh giá đơn chiếc từng sản phẩm).
Liên quan tới thử nghiệm theo phương thức 7, tức là thử nghiệm theo lô sản phẩm. Nếu một đơn vị nhập lô 5 – 10 hay 100 thang máy về thì theo quy định tại Thông tư 28/2012/TT-BKHCN thì sẽ phải lấy bao nhiêu mẫu sản phẩm của từng chi tiết, đem đi thử nghiệm theo lô.
Với mỗi lô hàng, các thiết bị an toàn được quy định trong QCVN 02:2019 như bộ hãm, phanh, khống chế vượt tốc… sẽ phải đưa đi kiểm tra, thử nghiệm. Trong số đó, một số phép thử là thử nghiệm phá hủy, ví dụ như bộ khống chế vượt tốc hay phanh. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải nhập thêm các chi tiết này để thay thế sau khi thử nghiệm.
Đại diện INCOSAF cho rằng, trước đây, quy định doanh nghiệp có thể sử dụng kết quả thử nghiệm từ nhà sản xuất ở nước ngoài đã giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể. Tuy nhiên, quy định mới yêu cầu bắt buộc thử nghiệm tại Việt Nam, cụ thể là tại các phòng thử nghiệm được chỉ định.
Đặc biệt, hiện tại, phòng thử nghiệm duy nhất Việt Nam đang có là của Vinacontrol. Việc trông chờ duy nhất vào đơn vị thử nghiệm là Vinacontrol sẽ ảnh hưởng tài chính và thời gian của doanh nghiệp.
Tương tự, Bà Vũ Thị Nghi, đại diện Công ty Thang máy Laco, cho biết để thực hiện thử nghiệm tại Việt Nam, doanh nghiệp sẽ phải mua thêm một bộ thiết bị an toàn dự phòng khác, tức là mỗi bộ thang máy sẽ cần hai bộ thiết bị an toàn thay vì một như trước đây, đội chi phí rất lớn cho cả doanh nghiệp và khách hàng.
“Ước tính tổng chi phí thử nghiệm lên tới 63 triệu đồng/thang, và tổng chi phí thiết bị dự phòng cộng thử nghiệm có thể lên tới hơn 200 triệu đồng/thang”, bà Vũ Thị Nghi chia sẻ.
Bà Nghi cũng phản ánh rằng, khi hỏi Vinacontrol về việc liệu một thang cùng một model có thể thử nghiệm một lần và áp dụng cho nhiều lần nhập khẩu để giảm thiểu chi phí cho các lô sau, Vinacontrol phản hồi rằng mỗi một bộ thang mới về sẽ phải hợp quy lại, một quy trình hoàn toàn mới cho một thang mới, không áp dụng cho hàng loạt.
Các doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều vướng mắc trong quy trình, thủ tục kể từ khi Thông tư 13/2024/TT-BLĐTBXH có hiệu lực. Bà Vũ Thị Nghi cho biết, từ cuối tuần trước, hầu hết các đơn vị đều thông tin tạm dừng cấp hợp quy do Thông tư số 13, trong khi đó, thang máy không có hợp quy không thể kiểm định, không thể bàn giao cho khách hàng.
Các đơn vị làm hợp quy đều đang lúng túng, các bộ hồ sơ của doanh nghiệp đều đang dừng lại. Đối với những thang máy đang về dở dang, tức là chưa nhập về các linh kiện, thiết bị dự phòng, phía đơn vị thử nghiệm trong nước, cụ thể là Vinacontrol, vẫn chưa có câu trả lời về cách xử lý.
Bà Phạm Thị Hà Tĩnh, đại diện Mitsubishi Việt Nam chia sẻ những khó khăn của doanh nghiệp trong quá trình cấp hợp quy
Tương tự, bà Phạm Thị Hà Tĩnh, đại diện Mitsubishi Việt Nam, chia sẻ thực tế thiết bị thang máy đã thông quan tại cảng nhưng lại vướng mắc ở khâu hợp quy. Điều này buộc Mitsubishi phải tạm ngừng giao hàng. Bà Tĩnh cho biết: “Không có hợp quy thì không thể bàn giao chứng nhận hợp quy cho Cục việc làm (tức là Cục An toàn lao động trước đây). Không thể bàn giao cho Cục thì doanh nghiệp cũng không thể đăng ký chất lượng hàng hóa được và cũng không thể làm thủ tục hải quan cho các lô hàng sau. Và đương nhiên, không có hợp quy thì không thể kiểm định.”
“Việc tạm ngừng giao hàng này cũng kéo theo các chi phí phát sinh khổng lồ, bao gồm chi phí lưu công tại cảng rất cao (22 USD/container 20 feet/ngày; 88 USD/container 40 feet/ngày), chưa tính chi phí nhập thêm 5 thiết bị thử nghiệm để bù lại cho việc lắp thang sau này. Ngoài ra, hợp đồng đã ký với khách hàng thường không cho phép vi phạm tiến độ, điều này khiến doanh nghiệp phải chịu ảnh hưởng vô cùng lớn”, đại diện Mitsubishi Việt Nam chia sẻ.
Bà Phạm Thị Hà Tĩnh cũng nhấn mạnh việc thử nghiệm lại tại Việt Nam, trong khi phòng thử nghiệm nước ngoài đã đạt những tiêu chuẩn về phòng thử nghiệm quốc tế như ISO 17025 và thực hiện thử nghiệm rồi, rõ ràng đang gây lãng phí và phát sinh chi phí lớn cho doanh nghiệp.
Tình trạng “tắc nghẽn thử nghiệm” có xảy ra?
Một trong những mối quan ngại lớn nhất của các doanh nghiệp là khả năng đáp ứng của Vinacontrol, đơn vị thử nghiệm được xác định là duy nhất hiện nay. Ông Ngô Hồ Á, đại diện INCOSAF, khẳng định: “Phòng thử nghiệm duy nhất Việt Nam hiện có là của Vinacontrol.”
Điều này đồng nghĩa với việc mọi hoạt động thử nghiệm thiết bị thang máy trong nước sẽ tập trung vào một đơn vị duy nhất.
Bà Lan, Đại diện Công ty TNHH Thuận Anh, chia sẻ thêm về những bất cập. Dù hàng hóa nhập khẩu từ châu Âu của công ty đều có chứng nhận CE đạt tiêu chuẩn cao, nhưng theo quy định mới, các lô hàng thiết bị phụ trợ thang máy vẫn phải gửi đến Vinacontrol để thử nghiệm.
“Doanh nghiệp chúng tôi đặt ở TP.HCM, khu vực phía Nam cũng có rất nhiều doanh nghiệp cần thử nghiệm để được hợp quy, nhưng đơn vị thử nghiệm lại ở Hà Nội, điều này rất bất cập cho phía doanh nghiệp,” bà Lan bày tỏ, nhấn mạnh những khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải về chi phí, thời gian vận chuyển và thử nghiệm.
Cũng tại cuộc họp, nhiều doanh nghiệp đã cùng đặt câu hỏi về mục đích của thông tư này. Việc cả nước hiện chỉ có một phòng thử nghiệm duy nhất của Vinacontrol tại Hà Nội, các doanh nghiệp bày tỏ lo ngại rằng nếu tất cả sản phẩm thang máy trên toàn quốc đều đổ về phòng thử nghiệm này, liệu Vinacontrol có đủ khả năng để đáp ứng khối lượng công việc khổng lồ hay không?
Mối lo ngại lớn nhất là khả năng tắc nghẽn, kéo dài thời gian và đội chi phí cho toàn bộ chuỗi cung ứng thang máy tại Việt Nam, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.
Bất cập vì chỉ 5/6 thiết bị thang máy được thử nghiệm trong nước
Bắt buộc thử nghiệm thiết bị an toàn thang máy tại Việt Nam để được hợp quy?
