TCTM – Mỗi ngày, khi chúng ta bước vào một cabin sáng loáng, nhấn nút và lặng lẽ di chuyển giữa các tầng cao, có bao giờ ta dừng lại để nghĩ về những con người đã dựng lên những cỗ máy ấy? Thang máy – thứ tưởng như quá đỗi quen thuộc – lại là sản phẩm của biết bao công sức, trí tuệ, và mồ hôi của những con người thầm lặng làm nghề.
Không giống những công việc văn phòng hay những ngành nghề hào nhoáng khác, nghề thang máy đòi hỏi một sự bền bỉ, chính xác và thậm chí là cả lòng dũng cảm. Bởi lẽ, họ làm việc không chỉ với sắt thép, dây cáp mà còn đối diện với nguy hiểm rình rập khi phải treo mình trên cao, luồn lách trong những khoảng không chật hẹp giữa các tầng nhà.
Trong những thành phố mọc lên ngày một dày đặc các tòa cao ốc, hệ thống thang máy chính là “mạch máu” giúp con người kết nối không gian. Và chính những người thợ, kỹ sư thang máy là những “người thợ dệt” bền bỉ, ngày đêm vận hành, bảo trì để những chuyến đi lên xuống được an toàn.
Hà Nội vào một sáng sớm mùa đông, sương giăng khắp phố. Tôi theo chân anh Võ Xuân Công – một kỹ thuật viên thang máy có hơn 15 năm kinh nghiệm – đến một công trình đang hoàn thiện ở quận Nam Từ Liêm. Đứng trước hố thang sâu hun hút, anh cười nói:
“Nghề này không có chỗ cho sai sót đâu em ạ. Chỉ một milimet lệch là cả hệ thống có vấn đề. Nhiều người nghĩ chỉ cần lắp đặt, bấm nút là chạy, nhưng để một chiếc thang máy vận hành êm ái, đó là cả một quá trình tính toán, căn chỉnh chính xác đến từng chi tiết.”
Tôi nhìn những người thợ mặc áo bảo hộ, đeo dây an toàn, cẩn thận điều chỉnh từng sợi cáp, kiểm tra bộ điều khiển, bôi trơn ròng rọc… Ai nấy đều tập trung cao độ, bởi họ hiểu rằng chỉ cần một sơ suất nhỏ, tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Anh Công kể, nghề này có những vất vả mà ít ai thấu hiểu. Những lần phải chui vào hố thang máy nhỏ hẹp để kiểm tra lỗi, những ca sửa chữa khẩn cấp vào lúc nửa đêm vì thang máy tòa nhà bị kẹt, những khi đứng giữa tầng 40 của một công trình cao tầng, gió rít từng cơn lạnh buốt nhưng vẫn phải bình tĩnh xử lý sự cố.
Nhớ lại một lần đáng nhớ nhất trong sự nghiệp, anh kể:
“Có lần tôi cùng đồng nghiệp đi sửa một thang máy bị kẹt ở chung cư cũ. Khi chúng tôi tới nơi, một cụ bà đã bị mắc kẹt gần hai tiếng trong thang. Lúc mở được cửa, bà mừng rơi nước mắt, nắm chặt tay tôi mà nói ‘May quá, may quá!’. Những khoảnh khắc như vậy khiến tôi hiểu rằng công việc mình làm không chỉ là sửa chữa máy móc, mà còn mang lại sự an tâm cho bao nhiêu người.”
Nếu gọi những người làm nghề thang máy là “bác sĩ” của những chiếc hộp sắt, cũng chẳng sai. Bởi lẽ, không chỉ lắp đặt, họ còn phải “chẩn đoán bệnh” cho thang máy, tìm ra những trục trặc dù là nhỏ nhất để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Anh Vũ Dương Quý – một chuyên gia bảo trì thang máy – chia sẻ: “Nhiều người chỉ thấy thang máy chạy trơn tru mà không biết rằng bên trong nó có hàng trăm bộ phận phức tạp. Nếu một chi tiết gặp trục trặc, cả hệ thống có thể ngừng hoạt động. Đó là lý do vì sao việc bảo trì định kỳ rất quan trọng.”
Công việc bảo trì có vẻ đơn giản nhưng thực tế lại đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiến thức chuyên sâu. Những kỹ sư như anh Phạm Văn Hưng phải thường xuyên kiểm tra động cơ, hệ thống phanh, bộ giới hạn tốc độ, dây cáp… Họ luôn trong tư thế sẵn sàng xử lý mọi tình huống khẩn cấp, dù là nửa đêm hay sáng sớm.
Anh kể, có những lần đang ăn bữa cơm gia đình thì nhận được cuộc gọi khẩn từ tòa nhà chung cư:
“Có người bị kẹt trong thang, thế là tôi bỏ dở bữa cơm, tức tốc chạy đến. Lúc ấy chỉ nghĩ làm sao đưa người ra an toàn, chứ không kịp nghĩ đến chuyện gì khác.”
Nghề này không chỉ đòi hỏi kỹ năng mà còn cần cả một cái tâm. Một chút lơ là có thể khiến thang máy hoạt động kém an toàn, gây ra hậu quả khôn lường. Vì vậy, những người thợ thang máy luôn làm việc bằng tinh thần trách nhiệm cao nhất.
Nhiều người vẫn xem nghề thang máy chỉ là một công việc lao động kỹ thuật, ít ai biết rằng đây còn là một niềm tự hào của những người theo đuổi nó.
Anh Nguyễn Xuân Sắc – một kỹ sư thiết kế hệ thống thang máy – chia sẻ: “Tôi từng du học Nhật Bản và thấy họ rất trân trọng những người làm nghề kỹ thuật, đặc biệt là trong ngành thang máy. Khi về nước, tôi mong muốn mang những tiêu chuẩn an toàn, hiện đại về áp dụng tại Việt Nam.”
Anh cùng đội ngũ của mình nghiên cứu, phát triển những hệ thống thang máy tiết kiệm điện, chống kẹt cửa, cảm biến thông minh… để đảm bảo an toàn tối đa cho người sử dụng.
Có những người dành cả đời để theo đuổi nghề, không đơn thuần vì thu nhập, mà bởi họ tìm thấy ý nghĩa trong từng công việc mình làm. Như anh Sắc từng nói:
“Khi nhìn thấy một tòa nhà hoàn thành, thang máy chạy êm ái, tôi cảm thấy như mình cũng góp phần làm nên những công trình ấy. Mỗi lần bước vào một chiếc thang máy, tôi đều thầm tự hào: Đây là sản phẩm của những người làm nghề như chúng tôi!”
Trong những tòa nhà cao tầng rực sáng mỗi đêm, có bao người nghĩ đến những bàn tay đã lắp đặt, bảo trì và vận hành những chiếc thang máy ấy?
Những kỹ sư, công nhân làm nghề thang máy không phải là những nhân vật nổi tiếng, nhưng công việc của họ lại tác động đến hàng triệu người mỗi ngày. Nhờ họ, những chuyến đi lên xuống được an toàn, những tòa cao ốc vận hành suôn sẻ, những thành phố hiện đại hóa từng ngày.
Họ xứng đáng được tôn vinh – không phải bằng những tấm huy chương hay danh hiệu lớn lao, mà bằng sự trân trọng của xã hội. Một cái gật đầu cảm ơn khi thang máy được sửa xong, một lời nhắc nhở nhau bảo trì định kỳ, hay đơn giản là sự công nhận rằng nghề của họ cũng quan trọng như bao nghề khác.
Bởi vì, chính họ – những con người làm nghề thang máy – đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại những hành trình an toàn, và giúp con người “bay” lên những tầng cao của cuộc đời.
Tác giả: Nguyễn Anh Dũng hiện đang công tác tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia
Cuộc thi “Viết về nghề thang máy” do Tạp chí Thang máy phát động nhân dịp Ngày Thang máy Việt Nam 16/7 (Vietnam Lift Day) nhằm tôn vinh các giá trị, nét đẹp của người làm nghề thang máy. Thời gian gửi bài dự thi từ 16/07/2024 đến 16/07/2025 (Bài dự thi được trao giải hàng tháng và giải chung cuộc).
Chi tiết thể lệ cuộc thi đọc tại:
