TCTM – Dự thảo TCVN Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn liên quan đến an toàn thang máy tại Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn vận hành sau lắp đặt.
Tại Tọa đàm Quốc tế: Lấy ý kiến Dự thảo Tiêu chuẩn Quốc gia ngành thang máy Việt Nam diễn ra ngày 4/12/2025 trong khuôn khổ Triển lãm Vietnam Elevator Expo 2025, PGS.TS Dương Trường Giang, Trưởng Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178 “Thang máy, thang cuốn và băng tải chở người”, đã trình bày các nội dung trọng tâm của Dự thảo TCVN Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng, dự kiến ban hành trong năm 2026.
PGS.TS Dương Trường Giang – Trưởng Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178 trình bày các điểm chính, nổi bật trong Dự thảo TCVN Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng.
Mở đầu bài trình bày, PGS.TS Dương Trường Giang nhấn mạnh bối cảnh sôi động của thị trường thang máy Việt Nam. Theo thống kê từ Hiệp hội Thang máy Việt Nam (VNEA) và các doanh nghiệp, nhu cầu lắp đặt thang máy, thang cuốn hàng năm lên tới 40.000 – 50.000 thiết bị tại các công trình.
Thang máy là thiết bị đòi hỏi yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn (được quy định trong các Thông tư của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội). Tuy nhiên, PGS.TS Giang chỉ ra một thực tế: “Trong giai đoạn vừa qua, hệ thống Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) chủ yếu tập trung vào khâu thiết kế, lắp đặt và kiểm định kỹ thuật an toàn. Trong khi đó, vòng đời hoạt động của thang máy rất dài, nhưng các vấn đề về bảo trì, sửa chữa và dịch vụ kỹ thuật đi kèm gần như vẫn còn bỏ ngỏ về mặt tiêu chuẩn hóa.”
Sự ra đời của Dự thảo TCVN Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng nhằm mục đích lấp đầy khoảng trống này. Tiêu chuẩn mới sẽ minh bạch hóa trách nhiệm của các bên, từ cơ quan quản lý nhà nước, chủ sở hữu đến các đơn vị cung cấp dịch vụ, đảm bảo an toàn xuyên suốt vòng đời của thiết bị.
Đồng thời, chuẩn hóa quy trình dịch vụ bảo trì, sửa chữa, hiện đại hóa; Tạo cơ sở để cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và chủ sở hữu xây dựng định mức, kế hoạch bảo trì – sửa chữa rõ ràng, nhất quán.
Toàn cảnh Tọa đàm Quốc tế: Lấy ý kiến Dự thảo Tiêu chuẩn Quốc gia ngành thang máy diễn ra chiều 4/12/2025, tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn SECC, đồng hành cùng Triển lãm Vietnam Elevator Expo 2025.
Theo Trưởng ban kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178, dự thảo được xây dựng dựa trên nguyên tắc hài hòa giữa các tiêu chuẩn quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Cụ thể, dự thảo đảm bảo tính thống nhất với hệ thống tiêu chuẩn và quy định hiện hành về thang máy tại Việt Nam như QCVN 02:2019/BLĐTBXH, QCVN 32:2018/BLĐTBXH, TCVN 6396-20:2017, QTKĐ 02:2021/BLĐTBXH về quy trình kiểm định thang máy.
Đồng thời đối chiếu, hài hòa với Tiêu chuẩn Châu Âu EN 13015 Bảo trì thang máy và thang cuốn – Quy định về hướng dẫn bảo trì. Bản dự thảo cũng kế thừa một phần từ Tiêu chuẩn cơ sở do Hiệp hội Thang máy Việt Nam xây dựng và tài liệu của các hãng sản xuất thang máy.
Phạm vi áp dụng của tiêu chuẩn xác định rõ yêu cầu và trách nhiệm của 3 nhóm đối tượng: Chủ sở hữu/Người sử dụng; Đơn vị chuyên môn (cung cấp dịch vụ kỹ thuật); Các cá nhân liên quan.
Dự thảo tập trung vào 5 nhóm nội dung chính: Quy định chung (gắn mã định danh thang máy; đo lường chất lượng hoạt động của thang,…); Yêu cầu về hoạt động quản lý và dịch vụ kỹ thuật; Yêu cầu đối với chủ sở hữu và người sử dụng; Yêu cầu đối với đơn vị chuyên môn; Yêu cầu về trình độ nhân sự kỹ thuật thang máy.
Ngoài các nội dung chính, tại Phụ lục của Dự thảo TCVN cũng đưa ra các nội dung đề xuất về kỹ thuật và quản lý hệ thống thang máy, trong trường hợp nhà sản xuất thang máy không đưa ra hoặc đưa ra không đầy đủ.
PGS.TS Dương Trường Giang đặc biệt nhấn mạnh hai điểm mới lần đầu tiên xuất hiện trong hệ thống TCVN về thang máy của Việt Nam:
Thứ nhất là việc tăng cường chuyển đổi số thông qua gắn mã định danh thang máy, cho phép truy xuất dữ liệu về thông tin, lý lịch thang máy, lịch sử bảo trì – sửa chữa và các lỗi kỹ thuật, từ đó minh bạch hóa thông tin và hỗ trợ cơ quan quản lý, chủ sở hữu cũng như người sử dụng trong giám sát an toàn.
Thứ hai là đo lường, đánh giá chất lượng vận hành hoạt động của thang máy, đưa ra các thông số như độ ồn, độ rung, độ giật để kiểm tra định kỳ hoặc khi thiết bị có dấu hiệu bất thường, tạo cơ sở đánh giá chất lượng bảo trì và tình trạng thực tế của thang máy, áp dụng trong trường hợp đơn vị sản xuất không cung cấp đầy đủ thông tin.
PGS.TS Dương Trường Giang – Trưởng Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178 trình bày Dự thảo TCVN Thang máy – Yêu cầu chung trong vận hành, bảo trì, sửa chữa và sử dụng.
Trưởng Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178, các quy định tại Mục 5: Các nội dung công việc dịch vụ kỹ thuật thang máy của Dự thảo TCVN đã giới thiệu một khung quản lý toàn diện, khái quát về hệ thống dịch vụ kỹ thuật thang máy cùng nhiều điểm mới, có sự tác động nhất định tới hệ sinh thái trong ngành.
Theo đó, dự thảo chia hệ thống dịch vụ kỹ thuật thang máy thành hai nhóm lớn:
Nhóm 1: Hệ thống dịch vụ kế hoạch – phòng ngừa, bao gồm: Kiểm tra kỹ thuật định kỳ, bảo trì thang máy, cứu hộ khẩn cấp, sửa chữa thường xuyên và đánh giá định kỳ. Đây là hệ thống dịch vụ tập trung vào việc duy trì trạng thái hoạt động bình thường và an toàn của thang máy, tối ưu hiệu suất và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Nhóm 2: Hệ thống khôi phục hiệu năng sử dụng của thang máy, bao gồm: Sửa chữa lớn và hiện đại hóa thang máy. Nhóm dịch vụ này nhằm xử lý các hư hỏng trọng yếu, cải thiện hiệu năng hoặc đưa thiết bị đảm bảo tiêu chuẩn công nghệ, kỹ thuật mới.
Đáng chú ý, Dự thảo TCVN đưa ra các phụ lục về danh mục nội dung bảo trì, khuyến cáo tuổi thọ thiết bị hao mòn nhanh của thang máy, khuyến cáo tuổi thọ thiết bị chính của thang máy,… Các phụ lục này đóng vai trò là căn cứ kỹ thuật quan trọng để lập kế hoạch, xây dựng định mức và triển khai các hoạt động bảo trì, sửa chữa hay hiện đại hóa trong suốt vòng đời thang máy, đặc biệt trong trường hợp nhà sản xuất không đưa ra hoặc cung cấp không đầy đủ hướng dẫn kỹ thuật.
Khuyến cáo tuổi thọ thiết bị hao mòn nhanh của thang máy. (Phụ lục B, Dự thảo TCVN)
Khuyến cáo tuổi thọ các thiết bị chính của thang máy (Căn cứ để xây dựng kế hoạch sửa chữa lớn, hiện đại hóa thang máy; Nguồn: Dự thảo TCVN)
Theo PGS.TS Dương Trường Giang, tại Mục 8: Yêu cầu về trình độ nhân sự kỹ thuật thang máy, dự thảo TCVN đặc biệt đưa ra các yêu cầu về trình độ đối với nhân sự kỹ thuật, chia làm các nhóm: Nhân viên vận hành, Chuyên gia tổ chức vận hành, Nhân viên bảo trì và Chuyên gia tổ chức bảo trì.
Trong đó, yêu cầu cơ bản quan trọng là tiêu chuẩn hóa yêu cầu về đào tạo nghiệp vụ (chứng nhận/chứng chỉ), đảm bảo:
– Nhân viên vận hành: Phải được huấn luyện về an toàn và phương án xử lý sự cố.
– Nhân viên bảo trì: Phải am hiểu nguyên lý cấu tạo, an toàn lao động, có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tế.
– Chuyên gia tổ chức: Yêu cầu trình độ kỹ thuật từ trung cấp trở lên, yêu cầu về kinh nghiệm thực tế phụ thuộc vào trình độ đào tạo.
Kết thúc phần trình bày, PGS.TS Dương Trường Giang – Trưởng Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 178 khẳng định: “Bản tiêu chuẩn này không chỉ hữu ích cho doanh nghiệp mà còn là công cụ quản lý hiệu quả cho nhà nước và chủ sở hữu. Trong thời gian tới, Dự thảo sẽ tiếp tục được lấy ý kiến công khai để hoàn thiện và chính thức ban hành vào năm 2026, hướng tới mục tiêu cao nhất là an toàn cho người sử dụng.”
[Ảnh] Toàn cảnh Tọa đàm Quốc tế: Lấy ý kiến Dự thảo Tiêu chuẩn Quốc gia ngành thang máy Việt Nam
Ba nhiệm vụ trọng tâm tiêu chuẩn hóa ngành thang máy giai đoạn 2025–2030
